23 жніўня 2023 года прынята пастанова Урада нумар 555, якой прадугледжана павелічэнне норм расходаў на харчаванне навучэнцаў ва ўстановах адукацыі. Дакумент апублікаваны на Нацыянальным прававым інтэрнет-партале і афіцыйна ўступілі ў сілу.
Дакументам зменены грашовыя нормы расходаў:

Пры працягласці знаходжання ў дзіцячым садзе 10,5 гадзін бацькі плацяць:
на дзіця ад 1 да 3 гадоў - 3,59 руб. у дзень (раней - 3,26 руб.) - у месяц атрымліваецца каля 80 руб;
на дзіця ад 3 да 7 гадоў - 4,71 руб. у дзень (раней - 4,24 руб.) - Каля 100 руб. у месяц.
Пры працягласці знаходжання ў садзе 12 гадзін:
на дзіця ад 1 да 3 гадоў - 4,62 руб. у дзень (раней - 4,16 руб.) у дзень - каля 100 руб. штомесяц;
на дзіця ад 3 да 7 гадоў - 5,71 руб. у дзень (раней - 5,14 руб.) - прыкладна 125 руб. у месяц.
Грашовыя нормы расходаў на харчаванне ў санаторных дзіцячых садах (12-24 гадзіны) крыху вышэйшыя:
на дзіця ад 1 да 3 гадоў - 5,97 руб. у дзень (раней - 5,28 руб.);
на дзіця ад 3 да 7 гадоў - 7,27 руб. у дзень (раней - 6,52 руб.);
на дзіця ад 3 да 7 гадоў (дыета П) - 7,33 руб. у дзень (раней - 6,51 руб.).

Вытокі:

У адпаведнасці з пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 217 студзеня 2022 г. прадугледжана змяненне памеру спагнання з бацькоў (законных прадстаўнікоў) платы за харчаванне дзяцей. Устанаўліваецца, што плата за харчаванне дзяцей спаганяецца ў памеры 100 працэнтаў ад дзеючых грашовых норм расходаў на харчаванне ў дзень на аднаго выхаванца ў залежнасці ад узросту дзяцей, віду і рэжыму работы дашкольнай установы.
Плата за харчаванне дзяцей ва ўстановах дашкольнай адукацыі не спаганяецца:
- з бацькоў (законных прадстаўнікоў) дзяцей-інвалідаў, дзяцей, якія пакутуюць ад анкалагічных захворванняў, хворых на туберкулёз, інфікаваных вірусам імунадэфіцыту чалавека, якія атрымліваюць дашкольную адукацыю, спецыяльную адукацыю на ўзроўні дашкольнай адукацыі;
- з членаў сем'яў асоб, пералічаных у падпунктах 12/02 і 12.3 пункта 12 артыкула 3 Закона Рэспублікі Беларусь ад 14 чэрвеня 2007 года "Аб дзяржаўных сацыяльных ільготах, правах і гарантыях для асобных катэгорый грамадзян", а менавіта:
- ваеннаслужачых, асоб начальніцкага і радавога складу органаў унутраных спраў, якія загінулі (памерлі) пры выкананні воінскага або службовага абавязку ў Афганістане або ў іншых дзяржавах, дзе вяліся баявыя дзеянні, а таксама памерлых з прычыны ранення, кантузіі, калецтва або захворвання, атрыманых у перыяд баявых дзеянняў, акрамя выпадкаў, калі гібель (смерць) наступіла ў выніку супрацьпраўных дзеянняў, з прычыны алкагольнага, наркатычнага, таксічнага ап'янення, членашкодніцтва або самагубства, калі яно не было выклікана балючым станам або давядзеннем да самагубства;
- ваеннаслужачых, асоб начальніцкага і радавога складу органаў унутраных спраў, Следчага камітэта Рэспублікі Беларусь, органаў і падраздзяленняў па надзвычайных сітуацыях, органаў фінансавых расследаванняў Камітэта дзяржаўнага кантролю Рэспублікі Беларусь, якія загінулі пры выкананні абавязкаў ваеннай службы (службовых абавязкаў), а таксама памерлых у перыяд праходжання ваеннай службы з прычыны ранення, кантузіі, калецтва або захворвання, непасрэдна звязаных са спецыфікай нясення ваеннай службы (службы), акрамя выпадкаў, калі гібель (смерць) наступіла ў выніку супрацьпраўных дзеянняў, з прычыны алкагольнага, наркатычнага, таксічнага ап'янення, членашкодніцтва або самагубства, калі яно не было выклікана хваравітым станам або давядзеннем да самагубства.

Пры звароце да кіраўніка ўстановы дашкольнай адукацыі для вызвалення ад платы за харчаванне дзяцей бацькам (законным прадстаўнікам) неабходна прадставіць наступныя дакументы:
- пасведчанне інваліда - для дзяцей-інвалідаў;
- выпіску з медыцынскіх дакументаў - для дзяцей з анкалагічнымі захворваннямі, хворых на туберкулёз, інфікаваных вірусам імунадэфіцыту чалавека;
- пасведчанне аб праве на льготы або даведку аб праве на льготы - для членаў сем'яў асоб, пералічаных у падпунктах 12.2 і 12.3 пункта 12 артыкула 3 Закона Рэспублікі Беларусь ад 14 чэрвеня 2007 года "Аб дзяржаўных сацыяльных ільготах, правах і гарантыях для асобных катэгорый грамадзян" .
Плата за харчаванне дзяцей ва ўстановах дашкольнай адукацыі зніжаецца на 50 працэнтаў:
- для сем'яў, якія маюць трох і больш дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў;
- для сем'яў, якія пражываюць на тэрыторыі радыеактыўнага забруджвання ў зоне наступнага адсялення, у зоне з правам на адсяленне і ў зоне пражывання з перыядычным радыяцыйным кантролем;
- для апекуноў, прыёмных бацькоў, бацькоў-выхавальнікаў дзіцячых дамоў сямейнага тыпу, дзіцячых вёсак (гарадкоў).
Для зніжэння платы за харчаванне дзяцей бацькі (законныя прадстаўнікі) прадстаўляюць кіраўніку ўстановы дашкольнай адукацыі:

- пасведчанне шматдзетнай сям'і - для сем'яў, у якіх выхоўваюцца трое і больш дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў;
- пасведчанне на права прадстаўлення інтарэсаў падапечнага і даведка аб месцы жыхарства і складзе сям'і.
Пры атрыманні ўказаных дакументаў на падставе пісьмовай заявы бацькоў (законных прадстаўнікоў) установай дашкольнай адукацыі запытваюцца:
- даведка аб месцы жыхарства - для сем'яў, якія пражываюць на тэрыторыі радыеактыўнага забруджвання ў зоне наступнага адсялення, у зоне з правам на адсяленне і ў зоне пражывання з перыядычным радыяцыйным кантролем;
- даведка аб месцы жыхарства і складзе сям'і - для апекуноў, прыёмных бацькоў, бацькоў-выхавальнікаў дзіцячых дамоў сямейнага тыпу, дзіцячых вёсак (гарадкоў).
Прыклад 1. У сям'і выхоўваецца трое дзяцей 5-ці гадоў, 14-ці гадоў і 17 гадоў. За харчаванне дзіцяці, якое атрымлівае дашкольную адукацыю, плата зніжаецца на 50 працэнтаў, таму што яно выхоўваецца ў сям'і, якая мае статус шматдзетнай.
Прыклад 2. У сям'і выхоўваецца трое дзяцей 4-х гадоў, 12-ці гадоў і 18 гадоў. За харчаванне дзіцяці, якое атрымлівае дашкольную адукацыю, плата спаганяецца ў памеры 100 працэнтаў ад дзеючых грашовых норм расходаў на харчаванне ў дзень на аднаго выхаванца ў залежнасці ад узросту дзяцей, віду і рэжыму работы дашкольнай установы, таму што старэйшаму дзіцяці споўнілася ўжо 18 гадоў, што цягне. за сабой страту статуса шматдзетнай сям'і.
Прыклад 3. Сям'я, якая выхоўвае двух дзяцей дашкольнага ўзросту, пражывае на тэрыторыі радыеактыўнага забруджвання ў зоне наступнага адсялення.Так як у гэтай сітуацыі ёсць дзве падставы для атрымання льготы па аплаце за харчаванне - 50 працэнтаў для сем'яў, якія пражываюць на тэрыторыі радыеактыўнага забруджвання ў зоне наступнага адсялення, і 30 працэнтаў - для сем'яў, якія маюць двух дзяцей, якія атрымліваюць дашкольную адукацыю, льгота прадастаўляецца на выбар. бацькоў па адной з падстаў.
Плата за харчаванне зніжаецца на 30 працэнтаў для сем'яў, якія маюць двух дзяцей, якія атрымліваюць дашкольную адукацыю, спецыяльную адукацыю на ўзроўні дашкольнай адукацыі.
Для зніжэння платы за харчаванне дзяцей бацькі (законныя прадстаўнікі) прадстаўляюць кіраўніку ўстановы дашкольнай адукацыі даведку аб тым, што дзіця з'яўляецца навучэнцам, - для сем'яў, у якіх выхоўваюцца двое дзяцей, якія атрымліваюць дашкольную адукацыю, спецыяльную адукацыю на ўзроўні дашкольнай адукацыі.
На падставе пісьмовай заявы бацькоў (законных прадстаўнікоў) установай дашкольнай адукацыі запытваецца даведка аб месцы жыхарства і складзе сям'і.

Прыклад 1. У сям'і выхоўваецца двое дзяцей: адно дзіця наведвае групу ўстановы дашкольнай адукацыі, другое – першы клас установы агульнай сярэдняй адукацыі, якая знаходзіцца на базе ўстановы дашкольнай адукацыі. У гэтым выпадку толькі адно дзіця атрымлівае дашкольную адукацыю, таму бацькі аплачваюць 100 працэнтаў ад дзеючых норм расходаў на харчаванне ў дзень на аднаго выхаванца ў залежнасці ад узросту дзяцей, віду і рэжыму работы дашкольнай адукацыі.
Прыклад 2. У сям'і двое дзяцей дашкольнага ўзросту, адно з якіх прыёмнае. Абодва дзіцяці наведваюць установу дашкольнай адукацыі. За харчаванне прыёмнага дзіцяці плата зніжаецца на 50 працэнтаў, за харчаванне роднага дзіцяці дашкольнага ўзросту плата спаганяецца ў памеры 100 працэнтаў ад дзеючых грашовых норм расходаў на харчаванне ў дзень у залежнасці ад узросту дзяцей, віду і рэжыму работы дашкольнай установы.
Прыклад 3. У сям'і выхоўваюцца трое дзяцей дашкольнага ўзросту, адзін з якіх прыёмны. Усе дзеці наведваюць установу дашкольнай адукацыі. За харчаванне прыёмнага дзіцяці плата зніжаецца на 50 працэнтаў, за харчаванне двух родных дзяцей, якія атрымліваюць дашкольную адукацыю, - на 30 працэнтаў.
Прыклад 4. У сям'і двое дзяцей дашкольнага ўзросту, адно з якіх мае статус інваліда. За харчаванне дзіцяці-інваліда ва ўстанове дашкольнай адукацыі плата не спаганяецца, а плата за харчаванне другога дзіцяці, якое атрымлівае дашкольную адукацыю, зніжаецца на 30 працэнтаў.
Прыклад 5. У сям'і выхоўваецца двое дзяцей дашкольнага ўзросту.Адзін з іх атрымлівае дашкольную адукацыю, другі – спецыяльную адукацыю на ўзроўні дашкольнай адукацыі (напрыклад, наведвае групу для дзяцей з цяжкімі парушэннямі маўлення). У дадзеным выпадку плата за харчаванне кожнага дзіцяці зніжаецца на 30%, бо адно дзіця атрымлівае дашкольную адукацыю, а другое - спецыяльную адукацыю на ўзроўні дашкольнай адукацыі.
Прыклад 6. У сям'і выхоўваецца двое дзяцей – аднаму дзіцяці 1,5 года, які знаходзіцца дома з мамай (мама – у водпуску па догляду дзіцяці ва ўзросце да 3-х гадоў). Другое дзіця 5-ці гадоў наведвае ўстанову дашкольнай адукацыі. Плата за харчаванне старэйшага дзіцяці спаганяецца ў памеры 100 працэнтаў, таму што толькі адно дзіця з гэтай сям'і атрымлівае дашкольную адукацыю.
Рашэнне аб вызваленні ад платы за харчаванне або яе зніжэнні прымаецца на працягу пяці дзён з дня падачы заявы (на падставе загада кіраўніка дашкольнай установы).
Пры разліку платы за харчаванне дзяцей не ўлічваюцца дні, калі дзеці не атрымлівалі харчавання па прычыне іх адсутнасці ў дашкольнай установе. Бацькі (законныя прадстаўнікі) выхаванца абавязаны напярэдадні пісьмова або вусна паведаміць педагагічным работнікам дашкольнай установы аб адсутнасці дзіцяці.
Тэлефон бухгалтэрыі ўпраўлення адукацыі Мастоўскага райвыканкама па бацькоўскай аплаце 6-44-10

Правільны рацыён харчавання важны і для дарослых людзей, але для дзяцей - асабліва каб малыя рослі моцнымі і радзей хварэлі, неабходна, каб яны атрымлівалі поўны комплекс карысных вітамінаў і мікраэлементаў. Важную ролю ў дзіцячым рацыёне гуляюць кісламалочныя прадукты (кефір, ёгурт, тварог), так як у іх утрымліваюцца малочныя кіслоты, вітаміны, бялкі, тлушчы, ферменты і іншыя патрэбныя рэчывы.

Кісламалочныя прадукты

Рэгулярнае ўжыванне "кісламалочкі" дапамагае ўмацаваць імунітэт, падтрымліваць здаровую мікрафлору ў арганізме, папоўніць недахоп кальцыя, што вельмі важна для паўнавартаснага росту і развіцця дзіцяці. 

Давайце разгледзім найбольш карысныя кісламалочныя прадукты для дзяцей: ёгурт, кефір і тварог.

Ёгурт

Годнасць гэтага кісламалочнага прадукту заключаецца ў тым, што ён мае паніжаную кіслотнасць і можа служыць выдатнай альтэрнатывай кефіру. Важна, аднак, падкрэсліць, што карысць прыносяць не ўсе ёгурты, а толькі так званыя "жывыя", гэта значыць не падвергліся тэрмічнай апрацоўцы, а таксама не змяшчаюць кансерванты, фарбавальнікі і араматызатары. Магчыма, натуральны ёгурт не гэтак смачны, як «хімічны», але карысны — бясспрэчна.

Як адрозніць "жывы" ёгурт ад тога, які прайшой цеплавую апрацоўку з усімі вынікаючымі? Запомніце некалькі правіл:

• на ўпакоўцы павінна быць напісана менавіта "ёгурт", а не любыя іншыя варыяцыі гэтага слова
• у склад уваходзіць йогуртовая закваска
• паказана ўтрыманне кісламалочных бактэрый
• тэмпература захоўвання-ад 0 да + 6 С
• тэрмін захоўвання - не больш за 7 дзён

Кефір

У гэтым кісламалочным прадукце, які выпрацоўваецца на аснове закваскі кефірных грыбкоў, утрымліваюцца вітаміны групы В. Дзецям кефір асабліва карысны яшчэ і тым, што дапамагае вырашыць такую праблему, як недахоп кальцыя.

Аднак варта ўлічваць, што, насуперак існуючага міфа аб тым, што правільны рацыён харчавання груднога дзіцяці абавязкова павінен ўключаць кефір, дзецям да года даваць гэты кісламалочны прадукт нельга, так як ён можа стаць прычынай недахопу жалеза, выклікаць мікракрывацячэнне ў страўніку і іншыя ўскладненні.

Рэкамендуецца пачаць ўводзіць кефір у дзіцячы рацыён пасля года і не больш аднае шклянкі ў суткі.

Тварог

Тварог адносіцца да тых прадуктам, якія ўтрымліваюць максімальную колькасць бялку, які з'яўляецца будаўнічым матэрыялам для чалавечага арганізма. Тварог з'яўляецца адным з асноўных крыніц паступлення ў арганізм чалавека фосфару і кальцыя. На раннім этапе развіцця дзіцяці ўсе гэтыя рэчывы маюць найбольш важнае значэнне, так як спрыяюць росту і развіццю малога. Прыкормліваць дзіцяці тварагом неабходна з 6 месяцаў. 

У першую чаргу вы павінны ацаніць тое месца, дзе набываеце тварог. Паглядзіце, ці створаны ў краме неабходныя ўмовы для бяспечнай рэалізацыі? Тварог - гэта хутка псуецца прадукт і прыдатны не больш 72 гадзін з моманту вырабу. Ён павінен прадавацца толькі фасаваным, з халадзільных вітрын, з этыкеткай, на якой акрамя дадзеных аб самім вытворцы павінна быць напісана, што гэта за прадукт, нумар і назва дакумента, па якім ён выпрацаваны (даст або ТУ)

У заключэнне адзначым, што кісламалочныя прадукты для дзяцей вырабляюцца па асаблівай тэхналогіі. Гэта абавязкова варта ўлічваць, і тады вашы дзеткі будуць расці моцнымі і здаровымі!

Харчаванне часта хварэчых дзяцей павінна быць разнастайным, досыць каларыйным, ўтрымліваць аптымальную колькасць бялкоў, тлушчаў, вугляводаў, мінеральных соляў, вітамінаў.
Улічваючы, што часта хварэюць дзеці, як правіла, адстаюць у фізічным развіцці, каларыйнасць іх харчавання павінна быць павышана па параўнанні з нормамі прыкладна на 10-15 працэнтаў. Гэта абумоўлена яшчэ і той акалічнасцю, што многія дзеці ў працэсе аднаўленчага лячэння атрымліваюць фізіятэрапеўтычныя працэдуры, масаж, лячэбную гімнастыку,  а ўсе гэта звязана з вялікімі выдаткамі энергіі.
У арганізацыі харчавання варта ўлічваць не толькі каларыйнасць рацыёнаў, але і хімічны склад ежы, а таксама асаблівасці асобных харчовых прадуктаў, іх ўздзеянне на арганізм дзіцяці. І яшчэ, што вельмі важна,— асаблівасці стану здароўя дзіцяці, наяўнасць у яго тых ці іншых адхіленняў, асаблівасці плыні хваробы.
У дзяцей з захворваннямі бронхалегачнай сістэмы (паўторныя пнеўманіі, хранічны бранхіт, трахеіт, частае далучэнне астматычных кампанента) дыета павінна спрыяць павышэнню ахоўных сіл арганізма, валодаць супрацьзапаленчым дзеяннем, зніжаць звышадчувальнасць да розных інфекцыйных агентам. Гэта дасягаецца шляхам павялічэння ўтрымання бялку ў рацыёне дзіцяці (прыкладна на 10-15 працэнтаў у параўнанні з узроставай нормай), ўзбагачэння кальцыем. Адначасова неабходна абмяжоўваць паступленне легказасваяльных вугляводаў і экстрактных рэчываў.
З іншага боку, дзецям з паніжаным апетытам рэкамендуюцца прадукты, якія ўзбуджаюць сакрэцыю стрававальных сокаў, і іх рацыёны (пры адсутнасці супрацьпаказанняў) могуць утрымліваць розныя прыправы, дужыя булёны, кіслыя сокі. Гэтым дзецям разам з павелічэннем колькасці бялку можна таксама некалькі павялічваць і ўтрыманне вугляводаў у ежы.
Дзяцей з харчовай алергіяй, непераноснасцю асобных прадуктаў з рацыёнаў неабходна выключаць гэтыя прадукты і ўсе так званыя алергены — шакалад, какава, натуральны кава, цытрусавыя, мед, арэхі, грыбы.
Складаючы меню для часта хварэючага дзіця, у першую чаргу трэба паклапаціцца аб дастатковай змесце бялкоў жывёльнага паходжання.
Сярод прадуктаў жывёльнага паходжання выключную ролю гуляе малако, якое абавязкова павінна ўваходзіць у штодзённы рацыён дзіцяці. Асабліва карысна дзецям кісламалочныя прадукты. Яны валодаюць антымікробнымі ўласцівасцямі, перашкаджаюць гнілым працэсаў у кішачніку, ўтрымліваюць павышаную колькасць вітамінаў групы В.
У дзіцячым харчаванні найбольшае распаўсюджванне атрымаў кефір. Аднак пры яго выкарыстанні важна ўлічваць розныя ўласцівасці аднадзённага і двух-трохдзённай кефіру. Першы валодае паслабляльным дзеяннем, і яго даюць дзецям з звыклымі заваламі.
Легказасваяльным бялковым прадуктам з'яўляецца тварог. Яго шырока выкарыстоўваюць для карэкцыі харчавання дзяцей з гiпaтрaфiяй, аслабленых, з паніжаным апетытам. Яго можна даваць як у натуральным выглядзе, так і ў розных стравах. Тварог змешвайце з кефірам, фруктовымі сокамі, свежымі цёртымі садавінай.
Мяса і мясныя прадукты з'яўляюцца крыніцай паўнавартаснага бялку. Мяса багата салямі жалеза, фосфару, калію, магнію, кальцыя, вітамінаў групы В, а таксама стымулюючымі страўнікавую сакрэцыю. Таму моцныя мясныя булёны паказаны дзецям з паніжаным апетытам. Субпрадукты асабліва багатыя жалезам і іншымі мінеральнымі рэчывамі. Іх рэкамендуецца шырока выкарыстоўваць у харчаванні часта хварэючым дзяцям, якія пакутуюць малакроўем. Акрамя таго, субпрадукты ўтрымліваюць фосфарныя злучэння, спрыяльна якія ўплываюць на цэнтральную нервовую сістэму, парушэнні з боку якой нярэдка адзначаюцца у часта хварэюць дзяцей. Дарэчы, аналагічным дзеяннем валодаюць яйкі, таксама з'яўляюцца багатым крыніцай паўнавартасных бялкоў.
Як бялковы прадукт дзецям паказана рыба, толькі нятлустыя яе гатунку (трэска, хек, марскі акунь і іншыя). Бялок рыбы вельмі легка пераварваецца, таму яе можна даваць дзецям з парушэннямі дзейнасці страўнікава-кішачнага гасцінца. Разам з тым салёная рыба пераварваецца і засвойваецца значна горш. Яе давайце ў якасці закускі дзецям з паніжаным апетытам (у невялікай колькасці).
З тлушчавых прадуктаў у харчаванні часта хварэюць дзяцей выкарыстоўваецца сметанковае масла, якое лягчэй пераварваецца і засвойваецца і багата вітамінамі А, Д, В2. Не меншае значэнне ў сілкаванні дзяцей маюць раслінныя алею, якія асабліва паказаны дзецям, якія пакутуюць аллергадэрматозам.
Асаблівае месца ў дыеце часта хварэючых дзяцей належыць агародніне, садавіне, ягадах, зеляніне. Гэтыя прадукты валодаюць выдатнымі смакавымі якасцямі, багатымi вітамінамі, мінеральнымі рэчывамі, многія валодаюць адмысловымі лячэбнымі ўласцівасцямі. Так, у яблыках, морквы, пятрушкі, бульбе і іншых ўтрымліваюцца пектінавые рэчывы, якія спрыяюць правільнаму функцыянаванню органаў стрававання, якія валодаюць бактэрыцыднымі ўласцівасцямі.
Большасць садавіны і агародніны багатыя клятчаткай, якая паляпшае маторную дзейнасць кішачніка. Араматычныя рэчывы агародніны і садавіны ўзбуджаюць сакрэцыю стрававальных сокаў, павышаюць іх актыўнасць. Таму дзецям з паніжаным апетытам карысна даваць салаты з сырой гародніны і садавіны перад кожным прыёмам ежы. Яны не толькі павышаюць апетыт, але і паляпшаюць засваенне бялкоў іншых прадуктаў.
Якія змяшчаюцца ў некаторай агародніне і садавіне дубільныя рэчывы валодаюць дэзінфікуе і супрацьзапаленчым дзеяннем. Імі багатыя чарніцы, рабіна, кізіл, айва, груша, гранаты. А фітанціды, якія змяшчаюцца ў такіх прадуктах, як часнок, зялёны лук, рэпчаты лук, пятрушка, укропу, салеры, кінзы і іншых, аказваюць выяўленае працівамікробнае дзеянне. Гэтыя прадукты пажадана выкарыстоўваць у харчаванні часта хварэючым дзяцем сістэматычна, але асабліва важна гэта рабіць у перыяды сязонных уздымаў захворванняў вострымі рэспіраторна-віруснымі інфекцыямі.
Агародніна, садавіна, ягады, зеляніна з'яўляюцца найкаштоўнейшымі крыніцамі натуральных вітамінаў. Асабліва багатыя вітамінам С чорная парэчка, шыпшыннік, абляпіха, рабіна, цытрусавыя, капуста, бульба, салодкі перац, таматы, розная агародная зеляніна, дикорастущая зеляніна (крапіва, шчаўе); каратынам (правітамін А) багатыя таматы, моркву, гарбуз, абрыкосы, хурма, абляпіха, марошка. Усе гэтыя прадукты варта шырока выкарыстоўваць у харчаванні часта хварэючым дзяцям.
Пры адсутнасці свежай садавіны і агародніны карыстайцеся адмысловымі плодаагародніннымi кансервамі для дзіцячага і дыетычнага харчавання, а таксама замарожанай агароднінай і садавінай. Асабліва гэта важна ўлічваць у раёнах з суровымі кліматычнымі ўмовамі, дзе вырошчванне агародніны і садавіны абцяжарана. Магчыма таксама выкарыстанне сушанай агародніны і садавіны.
Строгае захаванне рэжыму харчавання забяспечвае добры апетыт. Аслабленым дзецям рэкамендаваныя больш частыя прыёмы ежы. Вельмі добрая дадатковая порцыя кісламалочнага напою (адразу пасля абуджэння раніцай або непасрэдна перад начным сном).
Дзецям з паніжаным апетытам можна паменшыць аб'ём асобных порцый, размяркоўваючы ўсю  ежу на 5-7 кармленняў. Вялікае значэнне для паляпшэння апетыту мае ціхае, цярплівае стаўленне дарослых да кармлення дзіцяці. Важна таксама паклапаціцца аб добрых смакавых якасцях страў, іх разнастайнасці, прыгожай сервіроўкі стала.

Дзецям дашкольнага ўзросту вельмі карысная сырая гародніна ў выглядзе салату, свежыя садавіна і ягады. Салаты прапануйце перад ежай, так як гародніна стымулюе выпрацоўку стрававальных сокаў і паляпшае апетыт. Свежая садавіна вельмі добрая на падвячорак. Не давайце яе толькі ў прамежках паміж ежай (асабліва салодкія).

Падчас абеду абавязкова накарміце дзіцяці супам, першыя стравы на аснове агароднінных або мясных булёнаў з'яўляюцца моцнымі стымулятарамі работы рэцэптараў страўніка, што спрыяе павышэнню апетыту і паляпшэнню працэсу стрававання.

Дзеці вельмі любяць хлеб і хлебабулачныя вырабы, асабліва булачкі, пернікі, вафлі, печыва, пірожныя, тарты. Але трэба памятаць, што вырабы з мукі вышэйшага гатунку бедныя вітамінамі і мінераламі і часта ўтрымліваюць вялікую колькасць цукру і тлушчаў. Пакіньце іх для выхадных і святочных дзён. Штодня карысны хлеб з жытняй мукі, а таксама з мукі грубага памолу. Ён багаты вітамінамі групы В, мінеральнымі рэчывамі і расліннымі бялкамі.

Дзецям вельмі карысныя крупы. У адрозненне ад макаронных вырабаў (макароны, вермішэль, лапшына), яны ўтрымліваюць вялікую колькасць вітамінаў і мінералаў. Дзеці вельмі любяць макаронныя вырабы, але варыце іх радзей, чым крупы, асабліва калі ў дзіцяці маецца залішняя маса цела.

Для фарміравання трывалага шкілета, добрай паставы і моцных зубоў дзіцяці жыццёва неабходны кальцый, які ў асноўным змяшчаецца ў малочных прадуктах. Таму штодня дзіця павінна атрымліваць 2 шклянкі малака або кісламалочных прадуктаў.

Цукар абавязкова ўваходзіць у рацыён дзіцяці любога ўзросту, але залішняя яго колькасць зніжае апетыт, парушае імунітэт, спрыяе развіццю атлусцення і можа прывесці да такога грознага захворвання як цукровы дыябет. Не прывучайце дзяцей есці шмат прысмакаў. Адвучыць сваіх родных і знаёмых прыходзіць да дзіцяці з цукеркай ці шакаладкай.

Не купляйце дзецям моцна газаваныя напоі - яны раздражняюць слізістую страўніка і кішачніка і ўтрымліваюць вялікую колькасць цукру.

Больш купляйце гародніны, садавіны, ягад, зеляніны. Вось што карысна дзіцяці. Прычым гародніна павінна быць самая разнастайная - морква, капуста, буракі, рэпа, рэдзька, зялёны гарошак, таматы, шынкі, гарбуз, агуркі і г.д. Вельмі карысная агародная і дзікарослая зеляніна. З садавіны ў першую чаргу рэкамендуюцца яблыкі, грушы, слівы, вішні, ягады – чорныя парэчкі, агрэст, чырвоная парэчка, маліна, абляпіха. У дзень дзіця павінна атрымліваць 400 грамаў гародніны і садавіны. У гэтую колькасць не ўваходзіць бульба.

Для падрыхтоўкі ежы выкарыстоўвайце ёдаваную соль, так як пры недастатковым паступленні ёду з ежай могуць узнікнуць йододефицитные захворвання.

Аснова асноў правільнага бацькоўскага выхавання - асабісты прыклад.

Калі вы самі ўмееце паводзіць сябе за сталом, лёгка і грацыёзна карыстаецеся нажом і відэльцам і заўсёды дзякуйце хатніх пасля ежы - палова поспеху ўжо ў вас у кішэні.

Бо для падрастаючага дзіцяці няма нічога больш каштоўнага, чым той вопыт, які ён чэрпае, гледзячы на бацькоў.

Выбіраем дзіцячыя прыборы.

Відэлец дзіцяці павінен быць маленькім і не занадта вострым. Спачатку маленькае дзіця навучаюць есці відэльцам, трымаючы яе толькі ў правай руцэ. Яму тлумачаць і паказваюць, што відэлец трымаюць па-рознаму, у залежнасці ад таго, што ядуць. Калі на талерцы ляжыць, да прыкладу, смажаная бульба, кавалачкі мяса ці рыбы, то відэлец трымаюць так, каб ёю было зручна браць кавалкі ежы, г.зн. зуб'ямі дадолу.

У тых выпадках, калі ядуць пюрэ, кашу ці іншую рассыпістую ежу, трэба павярнуць відэлец выгібам дагары, каб было зручна падграбаць страву. Прывучайце таксама дзіця, браць ежу відэльцам, трымаць яго нахільна да плоскасці талеркі, інакш відэлец можа саслізнуць з гладкай паверхні і распырскаць змесціва талеркі на абрус і вопратку.

Цалкам зручна ёсць відэльцам, а не лыжкай, амлет, яечню, невадкія кашы, гародніну, катлеты, гарніры. Да гэтага варта прывучаць і таму, што звычайна, калі падаюць другую страва, лыжка са стала ўжо прыбрана.

Калі да сервіроўкі дзіцячага стала дадаюць сталовы нож, дзіцяці паказваюць, як ім карыстацца, вучаць трымаць нож у правай руцэ. Да гэтага ж часу варта навучыць дзіця карыстацца відэльцам, трымаючы яго левай рукой. Дзіцяці трэба прывучаць да таго, што нарэзаць нажом можна толькі тую ежу, якую немагчыма аддзяліць з дапамогай відэльца. Таму сечаныя катлеты, запяканкі, пудынгі, рыбу і г.п. ён павінен ёсць толькі пры дапамозе відэльца, без нажа. Пакуль дзіця не абвыкне карыстацца нажом, ён дапамагае сабе, падтрымліваючы ежу хлебнай скарыначкай, якую трымае ў левай руцэ.

Існуюць пэўныя правілы пры карыстанні сталовымі прыборамі.

Карыстаючыся падчас ежы відэльцам і нажом, нож трымаюць у правай, а відэлец — у левай руцэ.
Калі ядуць толькі відэльцам, яе бяруць у правую руку.
Не варта браць відэлец, нож ці лыжку залішне блізка да паставы.
Нельга браць лыжкай тое, што можна ўзяць відэльцам.
Браць на відэлец можна столькі, колькі на ёй змяшчаецца, не звальваючыся.

Да дапамогі нажа даводзіцца звяртацца даволі часта. Ім разразаюць рыбную гастраномію, мяса (ялавічыну, свініну, бараніну, цяляціну, мяса лася, кабана, сайгакаў, медвежатину, зайчатину, птушку, дзічыну).

Не варта нарэзаць адразу некалькі кавалачкаў - мяса астыне і стане нясмачным. Так можна рэзаць толькі дзецям, якія яшчэ не прывыклі ёсць самастойна або ўмеюць карыстацца толькі відэльцам.

Клёцкі, галушкі, вараная гародніна не рэжуць нажом, а ў выпадку неабходнасці дзеляць на кавалачкі відэльцам.

Калі на стале катлеты, зразы, тэфтэлі, галубцы або іншыя сечаныя стравы, ужыванне нажа залішне. Іх ядуць відэльцам, трымаючы яго ў правай руцэ.

Кавалачкам хлеба правай рукой можна дапамагчы пакласці на відэлец кавалак стравы з талеркі. Такія стравы, як амлеты, гародніна, запяканкі, ядуць толькі пры дапамозе відэльца.

Калі даводзіцца часова перарываць ежу, каб выпіць вады, узяць хлеба, пакласці кавалак мяса, нож і відэлец кладуць на талерку так, як іх трымалі: нож ручкай направа, а відэлец — налева.

Скончыўшы есці, нож і відэлец кладуць на талерку паралельна ручкамі налева побач адзін з адным. Гэта знак (афіцыянту, абслуговым асобам) прыбраць талерку.

Калі хто-небудзь папросіць перадаць прыбор, то нажы, відэльцы, лыжкі перадаюць ручкай наперад. Самому можна ў такім выпадку ўзяць прыбор за нейтральную сярэдзіну (напрыклад, у тым месцы, у якім нож злучаецца з ручкай). Гэта дазволіць пазбегнуць забруджвання прыбора пальцамі. 

Навучыце дзіця правільна трымаць сталовыя прыборы і карыстацца імі, каб пазбегнуць траўмаў.

Ні ў якім разе не варта гуляць са сталовымі прыборамі, браць у рот нож, пусты відэлец. Гэта можа прывесці да парэзаў паражніны рота і языка, што сапраўды, ніякіх добрых асацыяцый не выкліча.

Есці варта акуратна, дробнымі кавалачкамі, не набіваючы рот пад завязку, каб потым немагчыма было пражаваць. Ежу трэба перажоўваць павольна і старанна, не чмякаючы і не распырскваючы ежу. Растлумачце, што размаўляць з поўным ротам непрыгожа і нязручна, спачатку варта ежу пражаваць і праглынуць, а ўжо потым размаўляць. Але ўсё ж, не варта злоўжываць размовамі за ежай.

Нагадаеце, што за стол садзяцца ў першую чаргу для прыняцця ежы, а не для забавак. І таму, розныя кніжкі, а таксама тэлевізар за ежай проціпаказаныя.

Пасля прыняцця ежы дзіця павінна скласці свае прыборы на талерку, як гаварылася вышэй, падзякаваць гаспадарам, і толькі пасля гэтага ўстаць з-за стала. Нядрэнна было б прапанаваць дзіцяці дапамагчы прыбраць са стала. І, вядома ж, не забывайце памыць рукі і пасля ежы.

Калі вы прадставіце ўсё гэта ў выглядзе гульні, то вашаму дзіцяці не будзе сумна, і ён захоча яшчэ не раз правесці такі цікавы званы вячэру. Можаце прапанаваць яму ў наступны раз запрасіць ужо рэальных гасцей з ліку сваіх сяброў, і вы ўбачыце, як ён загарыцца, і з якой радасцю возьме на сябе абавязкі гасціннага гаспадара!

І памятайце, прыняцце ежы павінна выклікаць задавальненне, як у дзяцей, так і ў дарослых.