Хутка Вашаму дзіцяці трэба будзе пачаць новае жыццё

Наведайце ўстанову дашкольнай адукацыі і пазнаёмцеся з рэжымам дня.

• Ўкладвайце дзіцяці спаць у адзін і тое ж час.

* Вучыце дзіцяці прыбіраць за сабой цацкі, адзенне.

* Фармуйце ў дзяцей навыкі самаабслугоўвання і асабістай гігіены.

* Усталюйце выразныя патрабаванні да дзіцяці і будзьце паслядоўныя ў іх прад'яўленні.

* Будзьце цярплівыя.

* Паспрабуйце стварыць у сям'і спакойную, сяброўскую атмасферу.

* Заахвочвайце гульні з іншымі дзецьмі, пашырайце круг зносін з дарослымі.

* Заўсёды слухайце, што кажа ваш малы.

* Гаварыце з малым кароткімі фразамі, павольна. Давайце простыя і зразумелыя тлумачэнні.

* Пытайцеся ў дзіцяці: "Што ты робіш?»

* Кожны дзень чытайце дзіцяці.

* Займайцеся сумеснай творчай дзейнасцю: Гуляйце, малюйце, ляпіце, складайце.

* Заахвочвайце цікаўнасць.

* Заахвочвайце поспех дзіцяці.

* Не скупіцеся на хвалу.

• Першае наведванне дзіцячага сада пераўтварыце ў свята для дзіцяці.

Радуйцеся вашаму дзіцяці!

Памятайце, што ваш малы-гэта ваша шчасце!

   У працэсе прывыкання дзіцяці да ўмоў дзіцячага сада пашыраецца змест і ўменне кантактаваць. Перыяд прывыкання доўжыцца прыкладна ў межах трох этапаў:

1 этап - патрэба ў кантактаванні з блізкімі дарослымі, як патрэба ў атрыманні ад іх ласкі, увагі і звестак пра навакольнае.

2 этап - патрэба ў кантактаванні з дарослымі, як патрэба ў супрацоўніцтве і атрыманні ад іх звестак пра навакольнае.

3 этап - патрэба ў кантактаванні з дарослымі на пазнавальныя тэмы і патрэба ў актыўных самастойных дзеяннях.               

   Дзеці першай групы павінны прайсці ўсе тры этапы. Іх патрэбу на 1 этапе прывыкання ў ласцы, увазе, іх просьбу ўзяць на рукі цяжка задаволіць ва ўмовах групы. Таму адаптацыя такіх дзяцей адбываецца працяглы час, з ускладненнямі (ад 20 дзён да 2-3 месяцаў). Задача выхавальніка дашкольнай адукацыі – стварыць умовы, каб падвесці дзіця да 2 этапу. З пераходам на 2 этап для дзіцяці больш характэрнай стане патрэба ў супрацоўніцтве з дарослымі і ў атрыманні ад іх звестак пра навакольнае. Працягласць гэтага этапу таксама залежыць ад таго, наколькі поўна і своечасова будзе задаволена гэтая патрэба. 3 этап прывыкання дзяцей характарызуецца тым, што кантактаванне набывае ініцыятыўны характар. Дзіця ўвесь час звяртаецца да дарослага, самастойна выбірае цацкі, гуляецца з імі. На гэтым этапе перыяд адаптацыі дзіцяці да ўмоў грамадскага выхавання заканчваецца.

   Дзеці другой групы праходзяць два этапы ў працэсе прывыкання (ад 7 да 10-20 дзён). А для дзяцей трэцяй групы, якія з першых дзён адчуваюць патрэбу ў актыўных самастойных дзеяннях і ў кантактаванні з дарослымі на пазнаваўчыя тэмы, - канчатковы этап і ёсць першы, таму яны прывыкаюць хутчэй за іншых (ад 2-3 да 7-10 дзён).

Што рабіць, каб адаптацыя прайшла лёгка?

   Ваша дзіця ўпершыню пачало хадзіць у дзіцячы сад. Для таго, каб яно хутка і лёгка адаптавалася да новага ладу жыцця і адчувала сябе ўпэўнена ды камфортна, патрабуецца ваша супрацоўніцтва з педагогамі і адміністрацыяй дашкольнай установы.

У дзіцячым садзе дзіцяці прыйдзецца прывыкаць: да новых дарослых людзей, якія будуць пра яго клапаціцца; да новых сітуацый, памяшканняў, цацак, мэблі; да сваіх аднагодкаў; да новай ежы і ўмоў харчавання; да новых умоў сну. Дзіцяці будзе прасцей прывыкнуць да ўсяго паступова. 

   У адаптацыйны перыяд дома трэба ставіцца да малечы больш памяркоўна і ўважліва. Калі штосьці хвалюе вас у сувязі з дзіцячым садам, не абмяркоўвайце гэтага пры дзіцяці, але абавязкова падзяліцеся сваімі хваляваннямі з супрацоўнікамі нашай установы. Просім вас расказаць выхавальніку пра дзіця як мага больш, усё, што лічыце важным. Мы гатовыя прыслухацца да ўсіх вашых пажаданняў.

Магчыма, для папярэдняга знаёмства з установаю мае сэнс наведваць групу кароткачасовага знаходжання.

    «Хутка мы пойдзем у дзіцячы сад ...». Як часта можна пачуць гэтыя словы ад мам, людзей, якія гулялі са сваімі дзецьмі ў двары. І ў голасе кожнай мамы асаблівая інтанацыя - чуецца і радасць, і чаканне чаго - то новага, і надзея на апраўданне гэтых чаканняў і трывога, пытанне «што там будзе? ». І не дарма! Бо адаптацыя дзіцяці да дзіцячага калектыву звычайна працякае складана з масай негатыўных зрухаў у дзіцячым арганізме, а нам, дарослым, часам бачная толькі надводная частка айсберга, у той час як паводзіны дзіцяці знаходзіцца пад уплывам моцнага нервовага напружання - ён на грані стрэсу. Што ж адбываецца? 

    Малы, прыйшоўшы ўпершыню ў дзіцячы калектыў, ва ўсім бачыць утоеную пагрозу для свайго існавання. Дзіця баіцца невядомай абстаноўкі, сустрэчы з незнаёмымі дзецьмі, выхавальнікам, а галоўнае - адсутнасці мамы. Яно альбо падаўлена, прыгнечана, пагружана само ў сябе: ці не есць, не адказвае на пытанні, альбо кідаецца па групе, вырываецца з рук выхавальніка, імчыцца да выхаду, з усімі канфліктуючы, рыдаючы, кліча маму, захлынаючыся ва ўласных слязах. Сацыяльныя кантакты, засвоеныя дзіцем да паступлення ў дзіцячы калектыў, губляюцца, прычым у некаторых выпадках цалкам.  

   Нам, дарослым, неабходна ведаць таксама, што ў дзіцяці падчас адаптацыі раптам магчыма кароткачасовае павышэнне тэмпературы. Чым менш спрыяльна адаптуецца малы, тым горш становіцца апетыт: дзіця можа моцна схуднець, але, адаптаваўшыся, хутка набірае вагу і пачынае папраўляцца. Адбываюцца змены ў маўленні, парушаецца, а часам і зусім адсутнічае сон. 

   Магчымасць неспрыяльнай адаптацыі ў малога звычайна ўзрастае, калі ў анамнезе маецца шэраг неспрыяльных фактараў развіцця. Вось некаторыя з іх:

- частые, хранічныя захворванні дзіцяці; 

- неадпаведнасць хатняга рэжыму рэжыму дзіцячага сада; 

- пазбаўленне зносін з аднагодкамі і незнаёмымі людзьмі; 

- канфліктныя ўзаемаадносіны ў сям'і; 

- адсутнасць сістэмы выхавання. 

Аднак, сярод многіх праблем, якія ўплываюць на адаптацыю дзіцяці, ёсць група сацыяльных фактараў, якія можна ліквідаваць, калі прытрымлівацца пэўных рэкамендацый. 

ЯК ПАДРЫХТАВАЦЬ ДЗІЦЯ ДА ПАСТУПЛЕННЯ Ў ДЗІЦЯЧЫ САД:

- загадзя даведацца ўсё новыя моманты ў рэжыме дня дзіцячага сада і ўвесці іх у рэжым дня дома; 

- вучыць дзіця дома разнастайным навыкам самаабслугоўвання; 

- рыхтаваць дзіця да часовага расставання і даць зразумець яму, гэта непазбежна, толькі толькі таму, што яно ўжо вялікае; 

- не нервавацца і не паказваць яму трывогу напярэдадні паступлення ў дзіцячы сад; 

- увесь час тлумачыць дзіцяці, што яно дарагое і любімае; 

- не абмяркоўваць пры малым хвалюючыя вас праблемы, звязаныя з дзіцячым садам; 

- адпраўляць дзіця ў дзіцячы сад пры ўмове, што дзіця здаровае;

- павысіць ролю загартоўваючых мерапрыемстваў. 

ЯК ТРЭБА ВЕСЦІ СЯБЕ БАЦЬКАМ з дзіцём, КАЛІ яно пачало наведваць ДЗІЦЯЧЫ САД УПЕРШЫНЮ :

- не пакідаць у першыя дні знаходжання ў дзіцячым садзе на цэлы дзень, а забіраць дадому як мага раней; 

- стварыць спакойны, бесканфліктны клімат для яго ў сям'і; 

- стварыць у выхадныя дні дома такi ж рэжым, як у дзіцячым садзе; 

- на час спыніць паходы ў цырк, у тэатр, у госці. Скараціць прагляд тэлевізійных перадач. 

- не хутаць дзіця, а апранаць так, як неабходна ў адпаведнасці з тэмпературай у групе; 

- не караць дзіця дзіцячым садам. 

ШТО МОГУЦЬ ЗРАБІЦЬ БАЦЬКІ, каб дапамагчы дзіцяці зняць стомленасць ПАСЛЯ ДНЯ ЗНАХОДЖАННЯ ў ДЗІЦЯЧЫМ САДЗЕ? 

   На жаль чароўнага сродка - аднаго для ўсіх - не існуе. 

   Заўсёды трэба ўлічваць індывідуальныя асаблівасці маленькага чалавека: узрост, характар, тэмперамент. Спачатку трэба пагаварыць з выхавальнікам, уважліва паназіраць за дзіцем. Калі маляня днём скаваны і баязлівы, а ўвечары «навёрстывае ўпушчанае», трэба дапамагчы яму расслабіцца, але не дапускаць, каб яно яшчэ больш ўзбудзіла. А вось калі дзіця і ў садку «ураган» і дома ніяк не можа спыніцца, варта перавесці энергію ў «мірнае рэчышча». Неабходна спланаваць вечар так, каб дзіця паступова вызвалялася ад назапашанага напружання, удзельнічаючы ў жыцці сям'і і разам з тым, каб у малога застаўся час пабыць сам-насам з падзеямі дня. Адзін з лепшых памочнікаў у гэтым выпадку - гульня. Але! Вячэрняя гульня не павінна быць шумнай! Амаль усім дзецям добра дапамагаюць справіцца з дзённай напругай гульні ў вадзе. Можна пускаць бурбалкі, гуляць з губкамі, даць два-тры слоічкі - і хай пералівае ваду. Выгляд і гук вады, якая льецца,  дзейнічаюць супакойваюча, - праз 10 - 15 хвілін дзіця будзе гатова ісці ў ложак. 

   Стварыць атмасферу спакою і паслаблення дапамагаюць і лёгкія, ледзь улоўныя пахі. Для гэтага ў аромалампы дадаецца ўсяго адна-дзве кроплі алею, напрыклад мандарынавы. Цёплы цытрусавы водар добра асвяжае паветра, супакойвае, здымае нервовае напружанне. Калі ж дзіця алергік, і алей выкарыстоўваць нельга, пакладзеце ў дзіцячую падушку невялікі палатняны мяшочак з коранем валяр'яны або прымацуеце яго да падгалоўя ложка - гэта дапаможа малому супакоіцца. 

   Перад сном можна зрабіць дзіцяці расслабляльны масаж, паслухаць ціхую меладычную музыку, дыск з запісамі шуму мора або гукаў дажджу. 

   Якім бы выдатным ні быў дзіцячы сад, якія б прафесіяналы ў ім не працавалі, ніхто не дапаможа вашаму дзіцяці, лепш, чым вы. Калі малы будзе цвёрда ведаць, што ў канцы шумнага дня яго чакае «ціхая прыстань», час у садку не падасца яму аглушальнай вечнасцю, і стрэс адступіць.

Што такое адаптацыя? Адаптацыя-гэта прыстасаванне або прывыканне арганізма да новай абстаноўцы. Для дзіцяці дзіцячы садок, несумненна, з'яўляецца новым, яшчэ невядомым прасторай, з новым асяроддзем і новымі адносінамі.

Адаптацыя звычайна працякае складана з масай негатыўных зрухаў у дзіцячым арганізме. Гэтыя зрухі адбываюцца на ўсіх узроўнях, ва ўсіх сістэмах. Толькі вам звычайна бачная толькі надводная частка айсберга-паводзіны. А калі б вы ведалі, што дзеецца ў арганізме і душы дзіцяці, калі ён упершыню ідзе ў дзіцячы сад, то наўрад ці аддалі б яго калі-небудзь у гэты новы дзіцячы калектыў. У ім малы пастаянна знаходзіцца ў моцным нервова-псіхічным напружанні, ня спыняюцца ні на хвіліну. Ён на мяжы стрэсу ці ў поўнай меры адчувае стрэс.

Давайце ўсё ж удакладнім, што правакуе ў падобнай сітуацыі стрэс у дзіцяці.

У велізарнай ступені-адрыў ад маці. Вядома ж, маляня непарыўна звязаны з мамай - гэта галоўнае, што ў яго было, дакладней, ёсць і будзе. І раптам яго любімая і самая выдатная на свеце мама кінула яго на волю лёсу сярод жудаснай новай абстаноўкі і незнаёмых яму раней дзяцей, якім няма да яго справы. І каб у гэтай новай абстаноўцы пратрымацца, яму неабходна тут паводзіць сябе не так, як дома. Але ён не ведае гэтай новай формы паводзінаў і ад таго пакутуе, баючыся зрабіць нешта не так. А страх падтрымлівае стрэс, і ўтворыцца заганны круг, які ўсё ж такі ў адрозненне ад усіх іншых колаў мае дакладнае пачатак-адрыў ад маці, расстанне з маці, сумневы ў яе альтруістычнай любові.

Да таго ж ўспомніце яшчэ пра крызіс трох гадоў, які можа напластавацца на перыяд адаптацыі дзіцяці. У гэты час малы ўпершыню адчуў сябе як асоба і хоча, каб гэта бачылі іншыя. А мы, Іншыя, гэта не заўсёды бачым ці не жадаем бачыць, нам прасцей, каб было ўсё, як раней. Таму маляня ўвесь на мяжы, адстойваючы перад намі сваю асобу, і псіхіка яго становіцца ранимее да ўздзеяння розных абставінаў навакольнага асяроддзя.

Ступень адаптацыі дзіцяці да ўмоў дзіцячага саду.

Па тым, як дзеці прыстасоўваюцца да садка, іх можна падзяліць на тры асноўныя групы.

Цяжкая ступень адаптацыі-дзеці, якія рэагуюць на змену абстаноўкі нервовым зрывам, да гэтага яшчэ дадаюцца і прастудныя захворванні. Гэта найбольш неспрыяльны варыянт.

Паводзіны дзіцяці:

Кантакт з дзіцем атрымоўваецца ўсталяваць толькі праз бацькоў (у горшым выпадку з дзіцем наогул не ўдаецца ўсталяваць кантакт). Маляня пераходзіць ад адной цацкі да іншай, ні на чым, не затрымліваючыся, не можа разгарнуць гульнявых дзеянняў, выглядае устрывожаным, замкнёным. Заўвагу або пахвала выхавальніка пакідаюць дзіцяці небудзь абыякавым, альбо ён палохаецца і шукае падтрымку ў бацькоў. Вельмі часта бацькі знаходзяцца ў зліцці з дзіцем, сумняваюцца ў тым, што ён зможа асвоіцца ў дзіцячым садзе.

Запомніце, што дзіцяці з цяжкай адаптацыяй, акрамя бацькоў і выхавальнікаў, нуден яшчэ педыятр або вузкі спецыяліст!

Сярэдняя ступень адаптацыі - у гэтую групу ападае дзеці без нервовых расстройстваў-яны ў дзіцячым садзе "усяго толькі" пачынаюць часта хварэць. Яшчэ б, адбываецца "абмен" разнастайнымі інфекцыямі. Падобную "прышчэпку" могуць вытрымаць далёка не ўсе дзеці-у многіх пачынаюцца ВРЗ і іншыя непрыемнасці. Пры гэтым тыпе адаптацыі захворванне дзіцяці можа знізіць лекар. Чым раней ён прызначыць корригирующие мерапрыемствы дзіцяці, тым менш верагоднасць, што маляня захварэе, а значыць, адаптацыя яго наблізіцца да спрыяльнай. І гэта, у сваю чаргу, дапаможа адаптавацца дзіцяці і ў далейшым, калі ён пераступіць парог школы.

Паводзіны дзіцяці:

Дзіця ўступае ў кантакт, назіраючы за прывабнымі дзеяннямі выхавацеля, альбо праз уключэнне цялесных адчуванняў. Напружанасць першых хвілін паступова спадае, дзіця можа ўступаць у кантакт па сваёй ініцыятыве, можа разгарнуць гульнявыя дзеянні. На заўвагі і заахвочвання рэагуе адэкватна, можа парушаць устаноўленыя правілы і нормы паводзін (сацыяльнае эксперыментаванне).

Пры гэтым тыпе адаптацыі дзіця ў сярэднім адаптуецца да новага арганізаванага калектыву больш за месяц і часам падчас адаптацыі захворвае. Прычым, як правіла, хвароба працякае без якіх-небудзь ускладненняў, што можа служыць галоўным прыкметай адрозненні названага тыпу адаптацыі ад неспрыяльнага варыянту.

Лёгкая адаптацыя-нарэшце, амаль палова дзяцей складае самую шчасную групу-яны наведваюць садок без асаблівых страт, больш ці менш з жаданнем. Звычайна перыяд адаптацыі складае 3-4 тыдня. З такім дзіцем амаль няма клопатаў, і змены, якія бачныя ў яго паводзінах, звычайна кароткачасовыя і нязначныя, таму дзіця не хварэе.

Паводзіны дзіцяці:

Дзіця спакойна ўваходзіць у групу, уважліва аглядаецца, перш чым спыніць сваю ўвагу на чым-небудзь. Ён глядзіць у вочы незнаёмаму даросламу, калі той да яго звяртаецца. Дзіця ўступае ў кантакт па сваёй ініцыятыве, можа папрасіць аб дапамозе. Ўмее заняць сябе сам, выкарыстоўвае ў гульні прадметы-заменнікі, напрыклад, понарошку корміць ляльку, настрой бадзёры або спакойнае, пантаміміка выразная, эмоцыі лёгка распазнаюцца. Дзіця прытрымліваецца устаноўленых правілаў паводзін, адэкватна рэагуе на заўвагу і адабрэнне, карэктуючы пасля іх свае паводзіны. Ён умее гуляць побач з іншымі дзецьмі, добразычлівы да іх. Палярным тыпам для цяжкай адаптацыі, з'яўляецца тып лёгкай адаптацыі дзіцяці, калі маляня ваш адаптуецца да новай абстаноўцы звычайна некалькі тыдняў, часцей за ўсё - паўмесяца.

Як трэба весці сябе бацькам з дзіцём, калі ён пачаў ўпершыню наведваць дзіцячы сад?

Поўная адаптацыя дзіцяці да дзіцячага садку магчымая не раней, чым праз 2-3 месяца. І на працягу ўсяго гэтага перыяду трэба клапаціцца аб тым, каб дзіця не занадта востра адчуваў разрыў паміж сваёй ранейшай і цяперашняй жыццём. Напрыклад, старайцеся, як мага часцей самі адводзіць яго ў дзіцячы сад або забіраць адтуль. Калі ён абедае ў садзе, варта больш уважліва паставіцца да вячэры, а ў выходны дзень можна скласці меню па жаданні дзіцяці. Выяўляйце як мага больш цікавасці да яго заняткаў у дзіцячым садзе, уважліва выслухоўвайце яго апавяданні, захоўвайце малюнкі і аплікацыі, якія ён прыносіць; дапытлівасць і імкненне да дзеяння ўзнікаюць і развіваюцца (як і ўменне гаварыць або хадзіць) пры добразычлівым і цярплівым ўдзеле дарослых, дзякуючы іх пастаянным заахвочванням.

Калі вы хочаце даведацца больш аб тым, як ідуць справы вашага малога ў садку, пагуляйце з ім хатнімі цацкамі ў дзіцячы сад. Хай адна з гэтых цацак будзе самім дзіцем. Паназірайце, што робіць гэтая цацка, што кажа, дапамажыце разам з дзіцем знайсці ёй сяброў і прапануеце рашэнне яго праблемы праз яе, арыентуючы гульню на станоўчы вынік.

Не трэба пераацэньваць негатыўныя перажыванні дзіцяці. Заўважана, што нават тыя дзеці, якія з рыданнямі моляць маці не пакідаць іх у садзе, праз некалькі хвілін пасля яе сыходу супакойваюцца і ўключаюцца ў гульні з таварышамі. Калі ж дзіця адчувае, што сваімі пратэстамі яму ўдалося пасеяць у сэрцы маці сумневу ці нават адчуванне віны, то ён з падвоеным упартасцю прымецца ўздзейнічаць на яе ўсімі даступнымі сродкамі. Бацькам можна падзяліць абавязкі такім чынам, каб на першым часе дзіцяці ў сад адводзіў бацька: бацькі наогул больш цвяроза ставяцца да эмацыйных рэакцый дзяцей.

У першы час дзіця можа моцна стамляцца ў дзіцячым садзе: новыя ўражанні, новыя сябры, новая дзейнасць, вялікая колькасць народа. Калі дзіця прыходзіць дадому змучаным і нервовым, гэта яшчэ не значыць, што яго адаптацыя праходзіць цяжка. Проста неабходна час, каб маляня прывык да новага рэжыму.

Выхавальнікі рэкамендуюць:

* Наладжваць дзіцяці на мажорны лад. Выклікаць яму, што гэта вельмі выдатна, што ён дарос да саду і стаў такім вялікім.

* Калі вы сыходзіце, раставайцеся з дзіцем лёгка і хутка. Вядома ж, вы турбуецеся аб тым, як будзе яму ў дзіцячым садзе, але доўгія развітання з занепакоеным выразам твару, выклічуць ў малога трывогу, што з ім тут можа нешта здарыцца, і ён доўга не будзе вас адпускаць.

• Калі дзіця вельмі цяжка перажывае расстанне з маці, то пажадана, каб першыя некалькі тыдняў дзіцяці адводзіў бацька, бабуля ці дзядуля. Не пакідаць яго ў дашкольным калектыве на цэлы дзень, як мага раней забіраць дадому.

* Стварыць спакойны, бесканфліктны клімат для яго ў сям'і.

* Літаваць яго аслабленую нервовую сістэму.

* Не павялічваць, а памяншаць нагрузку на нервовую сістэму. На час спыніць паходы ў цырк, у ТЭАТР, у госці. НАШМАТ скараціць прагляд тэлевізійных перадач.

* Як мага раней паведаміць лекара і выхавальнікам аб асобасных асаблівасцях малога.

* Не хутаць свайго дзіцяці, а апранаць яго так, як неабходна ў адпаведнасці з тэмпературай у групе.

* Стварыць у нядзельныя дні дома для яго рэжым такі ж, як і ў дзіцячай установе.

* Не рэагаваць на выхадкі дзіцяці і караць яго за дзіцячыя капрызы.

* Пры выяўленым змене ў звычайным паводзінах дзіцяці як мага раней звярнуцца да дзіцячага ўрача або псіхолага.

* Пры выяўленых неўратычных рэакцыях пакінуць малога на некалькі дзён дома і выконваць усе прадпісанні спецыяліста.