см

МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ФОРМИРОВАНИЮ ОСНОВ ГРАЖДАНСКО-ПАТРИОТИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ

28.08.2023 sad152

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ

«НАЦИОНАЛЬНЫЙ ИНСТИТУТ ОБРАЗОВАНИЯ»

МИНИСТЕРСТВА ОБРАЗОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ

ПО ОРГАНИЗАЦИИ РАБОТЫ С ВОСПИТАННИКАМИ

УЧРЕЖДЕНИЙ ОБРАЗОВАНИЯ, ИНЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ, РЕАЛИЗУЮЩИХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНУЮ ПРОГРАММУ ДОШКОЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ, РОДИТЕЛЯМИ (ЗАКОННЫМИ ПРЕДСТАВИТЕЛЯМИ) ВОСПИТАННИКОВ ПО ФОРМИРОВАНИЮ ОСНОВ ГРАЖДАНСКО-ПАТРИОТИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ

2023

СОДЕРЖАНИЕ

1. Общие положения………………………………………………………3
2. Нормативное правовое обеспечение организации работы по формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанников в учреждении образования……………………………….…3

III. Содержание, формы и методы формирования основ гражданско-патриотической культуры воспитанников учреждений дошкольного образования…………………………………………………………………….5

1. Организация развивающей предметно-пространственной среды учреждения дошкольного образования, способствующей формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанников ……..……….8
2. Взаимодействие учреждения дошкольного образования с родителями (законными представителями) воспитанников, направленное на формирование основ гражданско-патриотической культуры …………12
3. Научно-методическое обеспечение процесса формирования основ гражданско-патриотической культуры воспитанников …………….14

VII. Приложения ………………………………………………………18

Приложение 1 Рекомендуемый информационный материал, размещенный на интернет-ресурсах государственных органов (организаций)

Приложение 2 Исследовательские работы детей дошкольного возраста, представленные на республиканском конкурсе исследовательских работ детей дошкольного возраста «Я – исследователь» в номинации «Мая Радзіма Беларусь» (2022)

Приложение 3 Социально-педагогический проект «Веселая прогулка ВМЕСТЕ» Минской области. Маршруты выходного дня для детей дошкольного возраста и их родителей (патриотическое содержание)

Приложение 4 Рекомендации по использованию в образовательном процессе научно-популярных изданий серии «Я горжусь! / Я ганаруся!»

УТВЕРЖДАЮ

Заместитель Министра образования

Республики Беларусь

________________А. В. Кадлубай

Методические рекомендации по организации работы с воспитанниками учреждений образования, иных организаций, реализующих образовательную программу дошкольного образования, родителями (законными представителями) воспитанников по формированию основ гражданско-патриотической культуры

1. Общие положения

Целью данных Методических рекомендаций по организации работы с воспитанниками учреждений образования, иных организаций, реализующих образовательную программу дошкольного образования (далее – учреждения дошкольного образования), родителями (законными представителями) воспитанников по формированию основ гражданско-патриотической культуры (далее – Методические рекомендации) является оказание содействия в формировании гражданственности, патриотизма и национального самосознания на основе государственной идеологии у участников образовательного процесса учреждений дошкольного образования.

Методические рекомендации направлены на согласованную деятельность педагогических работников по формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанников учреждений дошкольного образования, вовлечение родителей (законных представителей) воспитанников в образовательный процесс.

Методические рекомендации определяют содержание, формы и методы, нормативное правовое и научно-методическое обеспечение формирования основ гражданско-патриотической культуры.

В Методических рекомендациях используются термины и их определения, установленные Кодексом Республики Беларусь об образовании, иными нормативными правовыми актами в сфере образования.

Методические рекомендации адресуются педагогическим работникам учреждений дошкольного образования.

1. Нормативное правовое обеспечение организации работы по формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанников в учреждении образования

Организация работы по формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанников в учреждении образования должна осуществляться в соответствии с требованиями следующих нормативных правовых актов в сфере образования:

Кодекса Республики Беларусь об образовании;

Положения об учреждении дошкольного образования, утвержденного постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 4 августа 2022 г. № 230;

образовательного стандарта дошкольного образования, утвержденного постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 4 августа 2022 г. № 228;

учебной программы дошкольного образования, утвержденной постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 4 августа 2022 г. № 229 (далее – учебная программа);

типового учебного плана дошкольного образования, утвержденного постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 15 августа 2019 г. № 139 (в редакции постановления Министерства образования Республики Беларусь от 12 мая 2023 г. № 152) (далее – типовой учебный план);

Программы патриотического воспитания населения Республики Беларусь на 2022–2025 годы, утвержденной постановлением Совета Министров Республики Беларусь от 29 декабря 2021 г. № 773;

Программы непрерывного воспитания детей и учащейся молодежи на 2021–2025 гг., утвержденной постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 31 декабря 2020 г. № 312, «Методические рекомендации по реализации программы непрерывного воспитания детей и учащейся молодежи на 2021–2025 годы;

Концепции непрерывного воспитания детей и учащейся молодежи, утвержденной постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 15 июля 2015 г. № 82.

Перечисленные нормативные правовые акты, регулирующие вопросы организации образовательного процесса, размещены:

на Интернет-портале Министерства образования (https://edu.gov.by/urovni-obrazovaniya/doshkolnoe-obrazovanie/doshkolnoe-obrazovanie/informatsiya/nauchno-metodicheskoe-obespechenie/);

Национальном правовом интернет-портале Республики Беларусь (https://pravo.by/natsionalnyy-reestr/natsionalnyy-reestr-pravovykh-aktov-respubliki-belarus/);

в информационно-поисковой системе «Эталон» и «ЭТАЛОН-ONLINE» Национального центра правовой информации Республики Беларусь (тематический банк данных правовой информации «Образование») (www.etalonline.by).

III. Содержание, формы и методы формирования основ гражданско-патриотической культуры воспитанников учреждений дошкольного образования

Содержание процесса формирования основ гражданско-патриотической культуры воспитанников представлено в учебной программе и направлено:

на приобретение воспитанниками первоначальных знаний о своей семье, родном крае, стране, государственных символах, известных людях; воспитание уважительного отношения к героическому прошлому своего народа, ценностного отношения к жизни и миру, уважения к защитникам Отечества, к памяти погибших воинов, чувства гордости за достижения своей страны;

формирование у воспитанников первичных представлений об основах государственной идеологии; привитие им общечеловеческих, гуманистических ценностей, идей, убеждений, отражающих сущность белорусской государственности;

формирование основ нравственных представлений, накопление опыта нравственного поведения, обогащение эмоциональной сферы посредством усвоения нравственно-этических норм, приобщение к общечеловеческим и гуманистическим ценностям.

Процесс формирования основ гражданско-патриотической культуры воспитанников наиболее эффективен при интеграции содержания образовательных областей учебной программы «Ребенок и общество», «Ребенок и природа», «Развитие речи и культура речевого общения», «Развіццё маўлення і культура маўленчых зносін», «Изобразительное искусство», «Музыкальное искусство», «Художественная литература» во всех возрастных группах.

Формирование основ гражданско-патриотической культуры воспитанников в учреждении дошкольного образования осуществляется как в специально организованной деятельности, регламентированной типовым учебным планом (игра, занятие), так и в нерегламентированной деятельности воспитанников (игровой, познавательной, художественной, общении и др.), во время проведения режимных моментов (утренней зарядки, прогулки и др.).

Формами организации образовательного процесса с воспитанниками могут быть: занятия, игры, тематические экскурсии (в том числе виртуальные), целевые прогулки, праздники, развлечения, образовательные проекты и др.

В качестве методов и приемов формирования основ гражданско-патриотической культуры воспитанников могут выступать: наблюдения; беседы; чтение и разучивание произведений художественной литературы и фольклора; слушание музыкальных произведений; исполнение белорусских народных песен, танцев; рассматривание репродукций картин, иллюстраций, предметов декоративно-прикладного искусства; выполнение коллективных творческих работ; путешествия по карте и др.

С целью развития познавательного интереса воспитанников, формирования, расширения и уточнения их представлений о народной культуре и традициях рекомендуется использовать разные виды игр:

обрядовые, основанные на традициях проведения праздников и обрядов («Гуканне вясны», «Каляды», «Дажынкі» и др.);

подвижные, игры-хороводы, связанные с трудом, бытом, верованиями и обычаями («Грушка», «Што робіш?», «Вузельчык», «Мак»; «Жмуркі», «Пляцень», «Лянок» и др.);

игры-драматизации по мотивам белорусских сказок (песен, потешек);

игры-путешествия («Вандроўка па замках Беларусі», «Горад майстроў», «Нашы святы», «У госці да зубра» и др.);

дидактические игры («Природные символы Беларуси», «Беларускія народныя музычныя інструменты», «Смачна есці!», «З якой казкі герой?», «Белорусская национальная кухня» и др.) и т. п.

Развитию социальной активности в общении и совместной деятельности со сверстниками и взрослыми будет способствовать привлечение воспитанников к посильному общественно полезному труду в ближайшем окружении.

Формирование у воспитанников представлений о государственных символах Республики Беларусь, понимание их роли и значения является одним из направлений формирования основ гражданско-патриотической культуры.

Изучение государственных символов Республики Беларусь в учреждении дошкольного образования осуществляется с учетом возрастных познавательных особенностей воспитанников.

Содержание учебной программы предусматривает в средней группе воспитанников (от 4 до 5 лет) в рамках реализации задач образовательной области «Ребенок и общество» формирование представлений о государственных символах Республики Беларусь, государственных праздниках и общереспубликанских праздничных днях, основных достопримечательностях малой родины и города Минска – столицы Республики Беларусь и др.; в старших группах воспитанников (от 5 до 6 лет, от 6 до 7 лет) – о Государственном флаге Республики Беларусь как об одном из национальных символов, элементах Государственного герба Республики Беларусь, Государственном гимне Республики Беларусь; формирование гордости и уважения к государственным символам Республики Беларусь, осознания себя гражданином Республики Беларусь, умения соблюдать правила поведения на церемонии подъема Государственного флага Республики Беларусь и исполнения Государственного гимна Республики Беларусь и др.

Для ознакомления воспитанников с государственными символами целесообразно использовать следующие методы и приемы:

рассматривание иллюстраций с изображением Государственного флага Республики Беларусь и Государственного герба Республики Беларусь, сопровождающееся комментарием педагогического работника, объяснением элементов государственных символов, что позволит ребенку более четко увидеть детали и различать их;

рассматривание предметов с изображением Государственного герба Республики Беларусь (обложка паспорта, свидетельство о рождении, марки, правительственные награды (при встречах с ветеранами войны и труда и др.));

привлечение внимания воспитанников к изображениям символов нашего государства, встречающимся в повседневной жизни; приобщение их к отдельным, доступным детскому пониманию общественным событиям, отражающим отношение белорусов к государственным символам Республики Беларусь;

объяснение воспитанникам содержания Государственного гимна Республики Беларусь; прослушивание гимна в сочетании с предварительным комментарием педагогического работника о том, как нужно вести себя во время звучания (исполнения) гимна;

беседы с воспитанниками о том, где и когда используются государственные символы (например, в праздничные дни на улицах вывешивают флаги, в честь спортсменов-победителей звучит Государственный гимн Республики Беларусь и поднимают Государственный флаг Республики Беларусь);

наблюдение во время прогулок и экскурсий за изменениями в своем населенном пункте накануне дней государственных праздников и праздничных дней с дальнейшим обсуждением впечатлений воспитанников и др.

Приказом Министра образования Республики Беларусь от 25.05.2022 № 368 «О совершенствовании работы по патриотическому воспитанию» определено, что в учреждениях образования необходимо организовать на постоянной основе проведение торжественных линеек с обязательным прослушиванием (исполнением) Государственного гимна Республики Беларусь, поднятием Государственного флага Республики Беларусь на территории учреждения образования (на площадке с установленным флагштоком) в дни государственных праздников и общереспубликанских праздничных дней (День народного единства, День защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь, День Конституции, День труда, День Победы, День Государственного флага, Государственного герба и Государственного гимна Республики Беларусь, День Независимости Республики Беларусь (День Республики)). В случае если государственный праздник или праздничный день является нерабочим днем, торжественное мероприятие проводится в последний рабочий день до установленной даты государственного праздника, праздничного дня.

Руководители учреждений образования должны обеспечить:

необходимое уважительное отношение к государственным символам Республики Беларусь при организации торжественных мероприятий;

размещение на официальных сайтах, в социальных сетях и мессенджерах учреждений образования информации о вышеназванных торжественных мероприятиях.

1. Организация развивающей предметно-пространственной среды учреждения дошкольного образования, способствующей формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанников

Система работы по формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанниковтребует организации особых условий, создания развивающей предметно­пространственной среды, обеспечивающей яркую образность, наглядность, комплекс ощущений и эмоциональных переживаний воспитанников.

Рекомендуется создание центров по формированию основ гражданско-патриотической культуры во всех возрастных группах учреждения дошкольного образования.

Центр по формированию основ гражданско-патриотической культуры должен отвечать следующим требованиям:

информативность (наличие и многообразие дидактического и информационного материала должно быть методически целесообразным);

стабильность и динамичность (создается на длительный срок, но с регулярно вносимыми изменениями в зависимости от возрастных особенностей детей, их интересов, периода обучения, текущей тематики);

вариативность (предложенный дидактический материал является разнообразным как по содержанию, так и по способу его представления);

интегративность (представленный материал может использоваться в образовательном процессе при решении задач различных областей учебной программы).

Наполнение центра по формированию основ гражданско-патриотической культуры должно осуществляться с учетом возрастных психологических особенностей воспитанников, согласно содержанию учебной программы для реализации соответствующих задач.

В первой и второй младших группах в соответствии с основной целью патриотического воспитания – знакомство с ближайшим окружением, формирование элементарных представлений о родном крае – центр патриотического воспитания должен содержать материал по социально-нравственному воспитанию и формированию основ гражданско-патриотической культуры следующей тематики:

«Взрослые люди» (профессии, действия, внешний вид) – иллюстрации, дидактические игры;

«Семья» – иллюстрации, изображающие семью, членов семьи в отдельности; показывающие заботливые взаимоотношения членов семьи, совместные действия; фотоальбом «Моя семья»;

«Дом, в котором ты живешь» – фотографии, иллюстрации разных архитектурных строений, различающихся по размеру, внешнему виду, материалу, назначению;

«Ребенок и сверстники» – иллюстрации, изображающие мальчиков и девочек в разных ситуациях: дети трудятся, помогают друг другу (взрослым), занимаются, играют и т. д.;

«Эмоциональные состояния» – иллюстрации, показывающие различные эмоциональные состояния взрослых и детей;

«Поведение детей» – иллюстрации, книги, рассказывающие о правилах поведения детей в общественных местах, этикете;

материал для знакомства детей с малой родиной (детским садом, близлежащими улицами, родным городом (деревней)) – фотоматериалы, иллюстрации, открытки, альбомы;

материал по приобщению детей к истокам белорусской народной культуры – предметы старины, белорусские игрушки, предметы народного декоративно-прикладного искусства, куклы в национальных костюмах;

иллюстрации с животными белорусских лесов с характерными признаками времен года;

фольклорные произведения (песни, потешки, сказки и т. д.) – книги, аудиозаписи.

В средней группе осуществляется работа по формированию и расширению представлений о семье, детском саде, населенном пункте, в котором проживает воспитанник, и его достопримечательностях, о знаменитых земляках; по приобщению к истокам белорусской культуры. Следовательно, содержание центра по формированию основ гражданско-патриотической культуры должно быть расширено материалами:

по социально-нравственному воспитанию (семейные праздники и традиции) – фотоматериалы, альбомы и др.;

знакомству детей с малой родиной: детским садом, близлежащими улицами, родным городом, его знаменитыми жителями, достопримечательностями, транспортом, архитектурой, профессиями, характерными для населения, отражающими историю возникновения населенного пункта, его названия, животный и растительный мир и др., – фотоматериалы, иллюстрации, альбомы, открытки;

приобщению детей к истокам белорусской народной культуры – предметы старины, белорусские игрушки, предметы народного декоративно-прикладного искусства, куклы в национальных костюмах, дидактические игры по теме;

знакомству с государственными символами (Государственный флаг, Государственный герб и Государственный гимн Республики Беларусь) – книги, иллюстрации, аудиозаписи;

формированию представлений о белорусской армии, воинах, охраняющих нашу Родину (пограничники, моряки, летчики); воспитанию уважения к защитникам Отечества, к памяти погибших воинов – фотоматериалы, иллюстрации и др.;

художественной литературой нравственной тематики, фольклорными произведениями в соответствии с возрастом воспитанников (сказки, песни, пословицы, поговорки и т. д.) – книги, аудиозаписи.

В старшей группе в центре по формированию основ гражданско-патриотической культуры целесообразно представить материалы в соответствии с такими направлениями работы по патриотическому воспитанию, как краеведение; развитие представлений о родной стране, государственных символах, историческом прошлом Беларуси:

«Моя семья» – семейные фотоальбомы, самодельные книги на темы: «Герб моей семьи», «Как мы вместе отдыхаем» и др.;

«Родной город (деревня)» – иллюстрации, фотоматериалы на темы: «История возникновения города», «Промышленность города», «Знаменитые земляки», «В годы Великой Отечественной войны», «Наше духовное наследие», «Достопримечательности города»; карта города; символы города (герб);

«Мой край» – материалы, знакомящие детей со славой и достижениями области (города́ области, чем они знамениты, промышленность и сельское хозяйство области); карта Беларуси;

«Защитники Отечества» – иллюстрации «Великая Отечественная война», «Белорусская армия»; фотоматериал «Памятники воинской славы»; художественная литература и дидактические игры по теме; макеты (военная техника и т. п.);

«Люди, прославившие Беларусь» – портреты; произведения художественной литературы, рассказывающие о великих соотечественниках;

«Приобщение к истокам белорусской народной культуры» – иллюстрации по темам: «Как жили люди в Беларуси», «Предметы старины», «Из истории белорусского народного костюма», «Народные праздники и обряды», «Народный календарь»; предметы старины; белорусские игрушки; предметы народного декоративно-прикладного искусства; куклы в национальных костюмах; дидактические игры по теме;

«Наша планета Земля» – глобус; детская карта мира; иллюстрации; произведения художественной литературы, рассказывающие о жизни людей в других странах мира, их обычаях, традициях, профессиях, характерных для той или иной страны;

фольклорные произведения (сказки, былины, предания) – книги, аудиозаписи.

Во всех возрастных группах в центрах по формированию основ гражданско-патриотической культуры целесообразно на постоянной основе представлять результаты творческой работы воспитанников, такие как рисунки, поделки и др. (индивидуальные и коллективные), в соответствии с текущим тематическим планированием по данному направлению (например, открытки ко Дню защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь, коллективный коллаж «Памятные места Беларуси» и т. д.).

Развивающая предметно-пространственная среда иных помещений учреждения дошкольного образования также должна быть направлена на формирование основ гражданско-патриотической культуры воспитанников: в физкультурном зале целесообразно представить атрибуты к белорусским народным подвижным играм, в музыкальном зале – белорусские народные музыкальные инструменты, аудиозаписи белорусских народных песен, элементы народных костюмов, декорации и др.

В оформлении помещений учреждения дошкольного образования рекомендуется использование предметов белорусского народного декоративно-прикладного искусства, которые при этом должны быть эстетически, функционально и методически оправданны.

1. Взаимодействие учреждения дошкольного образования с родителями (законными представителями) воспитанников, направленное на формирование основ гражданско-патриотической культуры

Формирование основ гражданско-патриотической культуры воспитанников должно осуществляться в тесном сотрудничестве и взаимодействии учреждения дошкольного образования и семьи посредством включения родителей (законных представителей) воспитанников в образовательный процесс.

Взаимодействие учреждения дошкольного образования и семьи должно быть направлено на реализацию ряда задач:

объединение усилий педагогических работников и родителей (законных представителей) воспитанников в вопросах духовно-нравственного и патриотического воспитания детей;

приобщение детей к традиционным для Беларуси духовно-нравственным и культурным ценностям;

формирование основ духовно-нравственной личности с активной жизненной позицией, гражданского самосознания воспитанников;

воспитание у детей патриотических чувств, связывающих разные поколения;

накопление воспитанниками положительного эмоционального опыта, развитие их познавательной мотивации;

расширение представлений и обогащение знаний родителей (законных представителей) воспитанников по вопросам формирования основ гражданско-патриотической культуры детей.

Формами взаимодействия учреждения дошкольного образования и семьи могут быть:

консультации для родителей (законных представителей) воспитанников по вопросам патриотического воспитания детей в семье: «Знакомим детей с малой родиной», «Роль семьи в воспитании патриотических чувств у детей», «Нравственно-патриотическое воспитание детей дошкольного возраста» и др.;

практикумы-семинары для родителей (законных представителей) воспитанников, встречи за круглым столом, вечера вопросов и ответов;

совместные праздники, развлечения, физкультурные праздники и досуги: «День Победы», «День защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь», «День труда» и др.;

экскурсии (в том числе виртуальные):«Наша столица», «По историческим местам Беларуси», «Край блакітных азёр» и др.;

маршруты выходного дня (в том числе виртуальные) – посещение театров, музеев, выставок соответствующей тематики, достопримечательностей населенного пункта, в котором проживают воспитанники;

участие в праздничных городских мероприятиях: «День города», «День Победы» и др.;

совместные образовательные проекты: «Моя родословная», «Наши семейные традиции», «Народный театр батлейка», «Никто не забыт, ничто не забыто» и др.;

совместные творческие тематические выставки, фотовыставки: «Поколения», «Профессии наших родителей», «Традыцыйныя рамёствы Беларусі», «Дзень роднай мовы», «Семейные реликвии военных лет» и др.;

изготовление книг, фотоальбомов: «Я и вся моя семья», «Древо моей семьи», «Я помню, я горжусь» и др.;

совместное изготовление костюмов, декораций, атрибутов, кукол для спектаклей, участие в постановках.

По-прежнему актуальным является подготовка и размещение информационных материалов соответствующей тематики на стендах в помещениях учреждения дошкольного образования, на официальном сайте, страничке в социальных сетях, в мессенджерах, родительских чатах («Интересные факты из истории нашего города», «Приглашаем принять участие», «Прочитайте вместе с ребенком», «Ко Дню Победы: какие мероприятия можно посетить с ребенком», «Путешествуем по улицам и улочкам родного города: фотоотчет» и др.).

Целесообразно привлечение родителей (законных представителей) воспитанников к наполнению развивающей предметно-пространственной среды учреждения дошкольного образования объектами, направленными на формирование основ гражданско-патриотической культуры воспитанников.

Рекомендуется создание библиотеки для родителей (законных представителей) воспитанников, в которой были бы представлены учебные издания, дидактические игры, научно-методические журналы, художественная литература соответствующей тематики.

Акцент во взаимодействии с родителями (законными представителями) воспитанников ставится на проведении досуговых форм, поскольку они способствуют установлению доверительного контакта между всеми участниками образовательного процесса.

При планировании деятельности учреждения дошкольного образования в структурный компонент плана «Взаимодействие с семьями воспитанников» в рамках форм работы по повышению психолого­педагогической компетентности родителей (законных представителей) воспитанников и включению их в образовательный процесс рекомендуется включить работу по формированию основ гражданско-патриотической культуры воспитанников.

Рекомендуется включать в содержательный аспект заседаний методических объединений, педагогических советов вопросы патриотического воспитания участников образовательного процесса, также организовывать методические мероприятия по обмену опытом педагогических работников.

1. Научно-методическое обеспечение процесса формирования основ гражданско-патриотической культуры воспитанников

Формирование у воспитанников гражданственности и национального самосознания, патриотических чувств, нравственной культуры осуществляется в различных видах детской деятельности в соответствии с возрастными и индивидуальными возможностями воспитанников.

С этой целью разработаны и применяются в образовательном процессе учреждений дошкольного образования учебные издания, официально утвержденные либо допущенные в качестве соответствующего вида учебного издания Министерством образования Республики Беларусь.

Горелова, Л. А. Твоя столица : стадионы и спортплощадки Минска (от 5 до 7 лет) / Твая сталіца : стадыёны і спортпляцоўкі Мінска (ад 5 да 7 гадоў) :учебное наглядное пособие для педагогов учреждений дошкольного образования с русским / белорусским языком обучения / Л. А. Горелова. – Минск : Народная асвета, 2016. – 22 с. рус. + 22 с. бел. : 26 л. ил. – (Серия «Страницы родной земли» / Серыя «Старонкі роднай зямлі»).

Гракова, К. Г. Твоя столица : заводы и фабрики Минска (от 5 до 7 лет) / Твая сталіца : заводы і фабрыкі Мінска (ад 5 да 7 гадоў):учебное наглядное пособие для педагогов учреждений дошкольного образования с русским / белорусским языком обучения / К. Г. Гракова. – Минск : Народная асвета, 2016. – 16 с. рус. + 16 с. бел. : 26 л. ил. – (Серия «Страницы родной земли» / Серыя «Старонкі роднай зямлі»).

Давидович, А. Л. Мир, в котором я живу :учебно-методическое пособие для педагогов учреждений дошкольного образования с русским языком обучения / А. Л. Давидович, Е. И. Смолер. – Минск : Национальный институт образования, 2020. – 208 с. – (УМК «Мои первые уроки»).

Давідовіч, А. Л. Свет, у якім я жыву :вучэбна-метадычны дапаможнік для педагогаў устаноў дашкольнай адукацыі з беларускай мовай навучання / А. Л. Давідовіч, А. І. Смолер. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020. – 208 с. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Давідовіч, А. Л. Свет, у якім я жыву / Мир, в котором я живу : вучэбны наглядны дапаможнікдля ўстаноў дашкольнай адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання / А. Л. Давідовіч, А. І. Смолер. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020. – 88 арк. іл. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Давідовіч, А. Л. Свет, у якім я жыву. Рабочы сшытак / Мир, в котором я живу. Рабочая тетрадь : вучэбны дапаможнік для выхаванцаў старшых груп (ад 5 да 7 гадоў) устаноў дашкольнай адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання / А. Л. Давідовіч, А. І. Смолер. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020–2022. – 80 с. : іл. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Давидович, Е. Б. Твоя столица : архитектура Минска (от 5 до 7 лет) / Твая сталіца : архітэктура Мінска (ад 5 да 7 гадоў) :учебное наглядное пособие для педагогов учреждений дошкольного образования с русским / белорусским языком обучения / Е. Б. Давидович. – Минск : Народная асвета, 2016. – 16 с. рус. + 16 с. бел. : 29 л. ил. – (Серия «Страницы родной земли» / Серыя «Старонкі роднай зямлі»).

Дубініна, Д. М. Родная мова :вучэбна-метадычны дапаможнік для педагогаў устаноў дашкольнай адукацыі з беларускай мовай навучання / Д. М. Дубініна, Н. С. Старжынская. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020. – 128 с. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Дубініна, Д. М. Родная мова : вучэбны наглядны дапаможнік для ўстаноў дашкольнай адукацыі з беларускай мовай навучання / Д. М. Дубініна, Н. С. Старжынская. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020. – 76 арк. іл. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Дубініна, Д. М. Родная мова. Рабочы сшытак :вучэбны дапаможнік для выхаванцаў старшых груп (ад 5 да 7 гадоў) устаноў дашкольнай адукацыі з беларускай мовай навучання / Д. М. Дубініна, Н. С. Старжынская. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020–2022. – 80 с. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Дубініна, Д. М. Родная мова. Крок за крокам :вучэбна-метадычны дапаможнік для педагогаў устаноў дашкольнай адукацыі з рускай мовай навучання / Д. М. Дубініна, Н. С. Старжынская. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020. – 136 с. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Дубініна, Д. М. Родная мова. Крок за крокам : вучэбны наглядны дапаможнік для ўстаноў дашкольнай адукацыі з рускай мовай навучання / Д. М. Дубініна, Н. С. Старжынская. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020. – 76 арк. іл. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Дубініна, Д. М. Родная мова. Крок за крокам. Рабочы сшытак :вучэбны дапаможнік для выхаванцаў старшых груп (ад 5 да 7 гадоў) устаноў дашкольнай адукацыі з рускай мовай навучання / Д. М. Дубініна, Н. С. Старжынская. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2020–2022. – 80 с. – (ВМК «Мае першыя ўрокі»).

Дубініна, Д. М. Мая родная старонка: краязнаўства і этнаграфія Беларусі для дзяцей ад 5 да 7 гадоў : дапаможнік для педагагічных работнікаў устаноў дашкольнай адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання / Д. М. Дубініна. – Мінск : Народная асвета, 2022. – 134 с.

Дубініна, Д. М. Мая родная старонка: краязнаўства і этнаграфія Беларусі для дзяцей ад 5 да 7 гадоў : вучэбны наглядны дапаможнік для ўстаноў дашкольнай адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання / Д. М. Дубініна. – Мінск : Народная асвета, 2022. – 23 с. + 40 арк. іл.

Дубініна, Д. М. У свеце казак (ад 3 да 5 гадоў) :вучэбны наглядны дапаможнік для ўстаноў дашкольнай адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання / Д. М. Дубініна. – Мінск : Адукацыя і выхаванне, 2021. – 24 с. : 40 арк. іл.– (Серыя «Свет дзяцінства»).

Евдокимова, Н. Н. Твоя столица : театры Минска : (от 5 до 7 лет) / Твая сталіца : тэатры Мінска (ад 5 да 7 гадоў) :учебное наглядное пособие для педагогов учреждений дошкольного образования с русским / белорусским языком обучения / Н. Н. Евдокимова. – Минск : Народная асвета, 2016. – 16 с. рус. + 16 с. бел. : 28 л. ил. – (Серия «Страницы родной земли» / Серыя «Старонкі роднай зямлі»).

Калошкина, Е. Е. Детское ручное ткачество (с электронным приложением) :пособие для педагогов учреждений дошкольного образования с русским языком обучения / Е. Е. Калошкина. – Минск : Национальный институт образования, 2021. – 160 с. : ил.

Калошкіна, А. Я. Дзіцячае ручное ткацтва (з электронным дадаткам) :дапаможнік для педагогаў устаноў дашкольнай адукацыі з беларускай мовай навучання / А. Я. Калошкіна. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2021. – 160 с. : іл.

Косенюк, Р. Р. Социальное и речевое развитие детей от 2 до 3 лет :учебно-методическое пособие для педагогических работников учреждений дошкольного образования с русским языком обучения / Р. Р. Косенюк. – Минск : Национальный институт образования, 2022. – 168 с. – («Тропинки познания»).

Косенюк, Р. Р. Развитие речи детей от 2 до 3 лет : учебное наглядное пособие для учреждений дошкольного образования с русским языком обучения / Р. Р. Косенюк. – Минск : Национальный институт образования, 2022. – («Тропинки познания»).

Косенюк, Р. Р. Ознакомление с социальным миром (от 2 до 3 лет) : учебное наглядное пособие для учреждений дошкольного образования с русским языком обучения / Р. Р. Косенюк. – Минск : Национальный институт образования, 2022. – 40 л. ил. – («Тропинки познания»).

Косенюк, Р. Р. Я открываю мир : от 2 до 3 лет (ознакомление с социальным миром) : учебное наглядное пособие для учреждений дошкольного образования с русским языком обучения / Р. Р. Косенюк. – Минск : Национальный институт образования, 2017. – 80 с. : 40 л. ил.

Касянюк Р. Р. Я адкрываю свет : ад 2 да 3 гадоў (азнаямленне з сацыяльным светам) : вучэбны наглядны дапаможнік для ўстаноў дашкольнай адукацыі з беларускай мовай навучання / Р. Р. Касянюк. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2017. – 76 с. : 40 арк. іл.

Петрикевич, А. А. Твоя столица : парки и скверы Минска (от 5 до 7 лет) / Твая сталіца : паркі і скверы Мінска (ад 5 да 7 гадоў) : учебное наглядное пособие для педагогов учреждений дошкольного образования с русским / белорусским языком обучения / А. А. Петрикевич. – Минск : Народная асвета, 2016. – 16 с. рус. + 16 с. бел. : 27 л. ил. – (Серия «Страницы родной земли» / Серыя «Старонкі роднай зямлі»).

Явор, Л. Н. Декоративно-прикладное искусство : для воспитанников 4–5 лет : пособие для педагогических работников учреждений дошкольного образования : с электронным приложением / Л. Н. Явор. – Минск : Экоперспектива, 2022. – 80 с.

VII. ПРИЛОЖЕНИЯ

Приложение 1 Рекомендуемый информационный материал, размещенный на интернет-ресурсах государственных органов (организаций)

Приложение 2 Исследовательские работы детей дошкольного возраста, представленные на республиканском конкурсе исследовательских работ детей дошкольного возраста «Я – исследователь» в номинации «Мая Радзіма – Беларусь» (2022)

Приложение 3 Социально-педагогический проект «Веселая прогулка ВМЕСТЕ» Минской области. Маршруты выходного дня для детей дошкольного возраста и их родителей (патриотическое содержание)

Приложение 4 Рекомендации по использованию в образовательном процессе научно-популярных изданий серии «Я горжусь! / Я ганаруся!»

Приложение 1

Рекомендуемый информационный материал, размещенный на интернет-ресурсах государственных органов (организаций):

1. Информационно-аналитические материалы, издания о геноциде белорусского народа размещены на интернет-портале https://prokuratura.gov.by/Рекомендации по использованию материалов в образовательном процессе размещены на национальном образовательном портале https://adu.by/
2. Поисковый сайт «Государственный список историко-культурных ценностей Республики Беларусь» http://gosspisok.gov.by/, созданный Министерством культуры Республики Беларусь, является современным государственным информационным ресурсом, позволяющим любому пользователю быстро находить информацию об историко-культурных ценностях, в том числе через мобильные приложения
3. Виртуальный альбом «Беларусь помнит. Родные лица Победы» https://online-albom.by/ (общественное объединение «Белорусский республиканский союз молодежи»)
4. Спецпроект Издательского дома «‎Беларусь сегодня» и Национального архива Беларуси интернет-портал «Партизаны Беларуси» https://partizany.by/
5. Музыкальный репертуар для использования при проведении общественно значимых акций, культурных мероприятий, мероприятий, приуроченных к государственным праздникам и памятным датам, в целях гражданско-патриотического воспитания населения Республики Беларусь (Министерство культуры Республики Беларусь) https://files.fm/f/9w8rqcrdw/
6. Материалы, размещенные на страницах научно-методического журнала «Пралеска» (рубрики «Грамадзянска-патрыятычнае выхаванне», «Год гістарычнай памяці») https://praleska-red.by/

Приложение 2

Исследовательские работы детей дошкольного возраста, представленные на республиканском конкурсе исследовательских работ детей дошкольного возраста «Я – исследователь» в номинации «Мая Радзіма – Беларусь» (2022)

1. Исследовательская работа «Почему аист – символ Беларуси?» https://drive.google.com/drive/folders/1PV2kUvyq_29B91-Yll5PeFmlidmYdX76?usp=sharing
2. Исследовательская работа «Чаму Нёман называюць бацькам?» https://cloud.mail.ru/public/ybFQ/PBn9hu2Jt https://disk.yandex.by/d/nasCMlC-CSagZg
3. Исследовательская работа «Почему клюкву называют “красным золотом” Беларуси?»

https://disk.yandex.by/d/VXSs025yphrOTQ?w=1

4. Исследовательская работа «Почему наша речка называется Солянка?» https://disk.yandex.by/d/tKNtKUWQpza1hQ
5. Исследовательская работа «Чаму зубр – прыродны сімвал Беларусі?»

https://docs.google.com/document/d/1JT-jyWGynCxfU3wVJCy4bBx43ZjsXIgy/edit?usp=sharing&ouid=100545198171837156058&rtpof=true&sd=true

6. Исследовательская работа «Почему город Молодечно носит такое название?»

https://cloud.mail.ru/public/3gm3/2ctqMEB2v

7. Исследовательская работа «Почему Беловежская пуща называется Беловежской?»

https://yadi.sk/d/mcOehT7P_ArEHA

8. Исследовательская работа «Почему белорусов называют “бульбашами”?»

https://yadi.sk/d/mmQsa_yMeJBcuA

Приложение 4

Рекомендации по использованию в образовательном процессе научно-популярных изданий серии «Я горжусь! / Я ганаруся!»

Серия научно-популярных изданий гражданско-патриотической тематики «Я горжусь! / Я ганаруся!» подготовлена издательством «Адукацыя i выхаванне» по заказу Министерства образования Республики Беларусь и приурочена к Году исторической памяти.

Серия предназначена для детей младшего школьного возраста. Она включает 14 книг на белорусском и русском языках:

«Страна, в которой я живу / Краiна, у якой я жыву».

«Герб. Флаг. Гимн. Государственные символы Республики Беларусь / Герб. Сцяг. Гiмн. Дзяржаўныя сiмвалы Рэспублiкi Беларусь».

«Вечная память героям. Мемориалы Беларуси / Вечная памяць героям. Мемарыялы Беларусi».

«Белорусские школьники – герои Великой Отечественной войны / Беларускiя школьнiкi – героi Вялiкай Айчыннай вайны».

«Безмолвные свидетели истории / Маўклiвыя сведкi гiсторыi».

«Достижения белорусского спорта / Дасягненні беларускага спорту».

«Национальные парки и заповедники Беларуси / Нацыянальныя паркi i запаведнiкi Беларусi».

Текстовый и иллюстративный материалы подобраны в соответствии с возрастными особенностями учащихся I ступени общего среднего образования. Во всех книгах размещены QR-коды с выходом на аудиоверсии текстов, благодаря чему можно одновременно слушать текст и следить глазами за строками книги.

Содержание книг направлено на формирование исторической памяти, уважения к своему Отечеству, народу, языку, белорусской культуре, национальным традициям и обычаям.

Книги серии «Я горжусь! / Я ганаруся!» рекомендуется использовать:

на учебных занятиях по учебным предметам в 1–4-х классах;

во внеучебной деятельности (на классных и информационных часах);

на занятиях по интересам в группах продленного дня;

при проведении единых уроков, посвященных памятным событиям, государственным праздникам и знаменательным датам в истории Республики Беларусь и пр.

чмчм

https://edu.gov.by/programma-patrioticheskogo-vospitaniya/

Змест беларускіх куткоў (куткоў па патрыятычным выхаванні) павінен адпавядаць задачам, якія вырашаюцца па гэтай тэме ў кожнай узроставай групе.
Згодна з зместам «Праграмы дашкольнай адукацыі» (адукацыйная вобласць «Дзіця і грамадства»):
У 2 малодшай групе ў дзяцей выхоўваюць пачуццё кахання і клопату ў адносінах да сваёй сям'і і іншых людзей, фарміруюцца ўяўленні дзяцей аб дзіцячым садзе, аб працы работнікаў установы дашкольнай адукацыі, аб сваёй малой радзіме (горадзе, вёсцы), фарміруецца дачыненне да сучасных падзей, першапачатковыя ўяўленні аб нацыянальных культурных традыцыях, аб народных і дзяржаўных святах; аб прыродзе роднага краю; аб прадметах дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва (тканыя і вышытыя вырабы, кераміка, вырабы з саломы, лёну, лазы).
Такім чынам, у кутку павінны быць:
Альбомы: "Мая сям'я", "Наш дзіцячы садок", "Мой родны горад (вёска)";
Радаводы дрэва дзяцей (бабуля, дзядуля, мама, тата, дзіця).;
Ілюстрацыі з выявай жывёл нашых лясоў, прыроды ў розныя поры года, дрэвы, кветкі, характэрныя для Беларусі;
Лялькі (хлопчык і дзяўчынка) у нацыянальным касцюме;
Прадметы дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва (тканыя і вышытыя вырабы: абрусы, ручнікі, кераміка: міскі, вазы, вырабы з саломы, лёну, лазы, беларускія народныя цацкі (свістулькі));
Кнігі з беларускімі народнымі казкамі, пацешкамі, прымаўкамі;
Ілюстрацыі, фатаграфіі з выявай народных і дзяржаўных свят.

У сярэдняй групе ў выхаванцаў фарміруецца цікавасць да нацыянальных і агульначалавечых каштоўнасцей, культурных традыцый народа; аб сталіцы Беларусі - Мінску, аб сваім горадзе, вуліцы; аб нацыянальным сцягу, гербе, гімне; аб народных героях; беларускіх святах; аб прыродзе роднага краю; аб прадметах дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва; аб сучаснай архітэктуры.
У кутку нацыянальнай сімволікі павінны быць:
Дзяржаўная сімволіка (сцяг, герб, тэкст гімна)
У беларускім кутку павінны быць:
Альбомы: "Мая сям'я", "Наш дзіцячы садок", "Мой родны горад", "Мінск - сталіца Беларусі";
Радаводы дрэва дзяцей (бабуля, дзядуля, мама, тата, дзіця, брат,
сястра, цётка, дзядзька);
Ілюстрацыі з выявай жывёл нашых лясоў, прыроды ў розныя поры года, дрэвы, кветкі, характэрныя для Беларусі;
Лялькі (хлопчык і дзяўчынка) у нацыянальным касцюме;
Прадметы дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва (тканыя і вышытыя вырабы: абрусы, ручнікі, адзенне; кераміка: міскі, вазы, гарлачыкі-спарышы і іншы традыцыйны беларускі посуд; вырабы з саломы, лёну, лазы: лялькі, звяры, птушкі, дэкаратыўныя талеркі, кошыкі вырабы з дрэва, упрыгожаныя разьбой, роспісам, саломкай: шкатулкі, пано і інш., беларускія народныя цацкі (свістулькі);
Ілюстрацыі з выявай помнікаў архітэктуры, сучасных будынкаў роднага горада;
Кнігі з беларускімі народнымі казкамі, пацешкамі, прымаўкамі;
Ілюстрацыі, фатаграфіі з выявай народных і дзяржаўных свят.

У старшай групе фарміруюць уяўленні выхаванцаў аб сям'і, аб радаводе; аб сваім дзіцячым садзе як другім доме. Знаёмяць са славутасцямі горада, сталіцы, гісторыяй горада; з геаграфічным размяшчэннем Беларусі, з якімі дзяржавамі яна мяжуе. Пра сталіцу нашай Радзімы; пра флаг і герб, расказваюць пра гісторыю краіны, пра гераічнае мінулае нашай Радзімы. Працягваюць знаёміць з дзяржаўнымі і народнымі святамі, з творамі фальклору, з творамі беларускіх пісьменнікаў і т.д. Фарміруюць уяўленні аб прадметах дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва; аб сучаснай архітэктуры.
Таму ў куток нацыянальнай сімволікі размяшчаецца:
Дзяржаўная сімволіка (сцяг, герб, тэкст гімна);
Карта краіны, глобус.
У беларускім кутку павінны быць:
Лялькі ў нацыянальных строях;
Альбомы з архітэктурнымі помнікамі Беларусі, запаведнікамі;
Альбомы: "Мой горад", "Нашы вялікія суайчыннікі" (Ф.Скарына, Я.Полацкая, пісьменнікаў, паэтаў, мастакоў і інш.), "Дзень Перамогі" і інш.;
Прадметы дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва (тканыя і вышытыя вырабы: абрусы, ручнікі, адзенне; кераміка: міскі, вазы, гарлачыкі-спарышы і іншы традыцыйны беларускі посуд; вырабы з саломы, лёну, лазы: лялькі, звяры, птушкі, дэкаратыўныя талеркі, кошыкі вырабы з дрэва, упрыгожаныя разьбой, роспісам, саломкай: шкатулкі, пано і інш., беларускія народныя цацкі (свістулькі);
Ілюстрацыі з выявай помнікаў архітэктуры, сучасных будынкаў роднага горада;
Кнігі з беларускімі народнымі казкамі, пацешкамі, прымаўкамі;
Ілюстрацыі, фатаграфіі з выявай народных і дзяржаўных свят.
Розная пазнавальная і мастацкая літаратура;
Альбомы: "Мая сям'я", "Наш дзіцячы садок", "Мой родны горад", "Мінск - сталіца Беларусі"; макеты горада, дзіцячага сада;
Ілюстрацыі з выявай жывёл нашых лясоў, прыроды ў розныя поры года, дрэвы, кветкі, характэрныя для Беларусі;
Радаводы дрэва дзяцей.

У сучасных умовах, калі адбываюцца глыбокія змены ў жыцці грамадства, адным з цэнтральных накірункаў  работы з падрастаючым пакаленнем становіцца патрыятычнае выхаванне. Зараз узнікае неабходнасць вярнуцца да лепшых традыцый нашага народа, да яго векавых каранёў, да такіх паняццяў, як род, радня, Радзіма.

Тэма патрыятычнага выхавання вельмі актуальная, таму мае месца ў многіх дакументах па дашкольнай адукацыі.

У адукацыйным стандарце дашкольнай адукацыі ў раздзеле «Агульныя палажэнні» пункце 4 адна з задач абвяшчае: фарміраваць грамадзянскасць і нацыянальнае самапазнанне, патрыятычныя пачуцці, маральную, эстэтычную і экалагічную культуру. У раздзеле «Патрабаванні да структуры вучэбнай праграмы дашкольнай адукацыі»: змест Праграмы вызначаецца некалькімі адукацыйнымі абласцямі, адна з іх – «Дзіця і грамадства»: фарміраванне уяўленняў аб Рэспубліцы Беларусь; людзях, якія праславілі Радзіму; аб соцыякультурных каштоўнасцях народа, аб традыцыях і святах.

Патрыятычнае выхаванне – мэтанакіраваны працэс уздзеяння на асобу з мэтай фарміравання патрыятызму, як якасці, якая выяўляецца ў любові да сваёй Айчыны, служэння яму.

У дзіцячыя гады фарміруюцца асноўныя якасці чалавека, таму важна насычыць успрымальную душу дзіцяці ўзвышанымі чалавечымі каштоўнасцямі, зарадзіўшы цікавасць да гісторыі Беларусі. Выхаванне пачуцця патрыятызму ў дашкольнікаў – карпатлівая праца, якая павінна весціся сістэматычна, планамерна, ва ўсіх узроставых групах, розных відах дзейнасці і па розных напрамках.

Вялікае значэнне ў патрыятычным выхаванні мае разнастайная дзейнасць дашкольнікаў. Быць патрыётам – не толькі ведаць і любіць сваю Радзіму, але і актыўна працаваць на яе карысць. Для гэтага выкарыстоўваюцца розныя формы: мэтавыя прагулкі, экскурсіі, гутаркі, чытанне мастацкай літаратуры, святы, забавы і інш.

Адукацыйная дзейнасць з выхаванцамі праводзіцца з выкарыстаннем нагляднага матэрыялу. Выкарыстанне гульнявых прыёмаў павышае пазнавальную актыўнасць дзяцей, стварае эмацыянальную атмасферу. Тэматычнае планаванне з’яўляецца неабходнай умовай для мэтанакіраванай працы, дазваляе ўстанаўліваць лагічныя сувязі паміж рознага роду звесткамі: «Мая  вёска», «Твае абаронцы», «Мая сям’я» і інш. Важна, каб дзеці ўспрымалі матэрыял, актыўна думалі. Гэтаму спрыяюць такія метадычныя прыёмы, як параўнанне, пытанні, індывідуальныя заданні, зварот да вопыту дзяцей, дыдактычныя гульні.

Эфектыўным сродкам з’яўляецца выкарыстанне мастацкіх матэрыялаў.

Народныя гульні маюць важную ролю ў патрыятычным выхаванні. У іх адлюстроўваецца лад жыцця людзей, іх працу, побыт, нацыянальныя асновы. Народныя гульні, маючы маральную аснову, вучаць дашкольнікаў шукаць гармонію з навакольным светам.

У малодшым і сярэднім дашкольным узросце асаблівую ўвагу  трэба надаваць  развіццю ўяўленняў аб блізкім сацыяльным асяроддзі.

Асноўнымі метадамі патрыятычнага выхавання ў малодшай групе выступаюць:

арганізацыя жыццёвых і гульнявых сітуацый, якія даюць магчымасць асвойваць вопыт добразычлівага

адносіны да блізкіх, дарослых;

інсцэніровак з цацкамі, якія дэманструюць узоры узаемаадносін у дзіцячым садзе і ў сям’і;

назіранне за ўзаемаадносінамі дарослых у дзіцячым садзе;

хараводныя гульні, гульні-імітацыі;

чытанне вершаў, пацешак, казак на тэму дабрыні, любові да бацькоў;

разгляд  ілюстрацый, сюжэтных малюнкаў з выявай сям’і, прапанаваць назваць членаў сям’і

сем’і, іх дзеянні, вылучыць  агульны радасны настрой;

разгляд  сямейных фатаграфій і інш.

У сярэдняй групе далучаць дзяцей да размовы аб сям’і, сямейных падзеях. Разглядаючы сямейныя фатаграфіі, звяртаць увагу на рысы іх падабенства з бацькамі, у сям’і ўсе клапоцяцца адзін пра аднаго. Захапляюць дзяцей, гульні на сямейныя тэмы, дзе разыгрываюцца розныя сюжэты з жыцця. Знаёмства выхаванцаў з вершамі, песенькамі, у якіх адлюстроўваюцца падзеі з жыцця сям’і, праца бацькоў. Арганізацыя сітуацыі «добрых спраў»: у падарунак бацькам зрабіць калектыўную аплікацыю, падарыць малюнкі.

У старэйшым дашкольным узросце ў дзяцей закладваюцца асновы грамадзянскасці, развіваецца цікавасць да Радзімы на эмацыянальна-пачуццёвым узроўні. У старэйшай групе выкарыстоўваюцца такія метадычныя прыёмы патрыятычнага выхавання:

этычныя гутаркі аб вёсцы, роднай краіне, свеце;

экскурсіі, назіранні за дзейнасцю людзей і грамадскімі падзеямі;

разгляд  ілюстрацый аб асаблівасцях прыроды Беларусі, розных краін;

сем’і, іх дзеянні, вылучаць агульны радасны настрой;

разгляд сямейных фатаграфій

знаёмства з элементамі нацыянальнай культуры;

абмеркаванне і складанне апавяданняў аб прафесіях бацькоў і гараджан.

Пры знаёмстве дашкольнікаў з гісторыяй родных мясцін неабходна  шмат расказваць, таму пры складанні апавядання звяртаем увагу на такія моманты:

па ходу аповеду неабходна выкарыстоўваць наглядны матэрыял (фотаздымкі, рэпрадукцыі карцін, схемы), малюнкі мелам на дошцы;

складаючы апавяданне, трэба задаваць  дзяцям пытанні, неабходныя для развіцця  актыўнай пазнавальнай дзейнасці, вучаць разважаць. У гэтым выпадку аповед выхавальніка ператвараецца з маналога ў своеасаблівую гутарку з дзецьмі;

распавядаючы аб якіх-небудзь гістарычных падзеях, не варта часта ўжываць даты, т. к. у дашкольным ўзросце дзецям недаступная храналогія. Але, каб дзеці зразумелі, што падзеі адбываліся даўно, варта ўжываць такія выразы «гэта было вельмі-вельмі даўно», «гэта было тады, калі вашы таты і мамы былі маленькімі» і г. д.;

мова апавядання павінна быць простай. Калі ў рассказе  сустракаюцца незнаёмыя словы, напрыклад: «князь», «палкаводзец»,  варта растлумачыць іх значэнне.

У працэсе знаёмства дзяцей з выдатнымі мясцінамі роднага краю, патрэбна расказваць аб розных архітэктурных збудаваннях, храмах. У гэтым выпадку, досыць вылучыць тое галоўнае, што адрознівае той  ці іншае будынак ад іншых. Цяпер да нас паступова вяртаецца нацыянальная памяць, і мы па-новаму пачынаем ставіцца да старадаўніх святаў, традыцый, фальклору, мастацкім промыслам, дэкаратыўна-прыкладному мастацтву.

Шырока выкарыстоўваюцца  ўсе віды фальклору (казкі, песенкі, прыказкі, прымаўкі і г. д.). У вуснай народнай творчасці, як нідзе захаваліся асаблівыя рысы беларускага характару, уласцівыя яму маральныя каштоўнасці, уяўленні пра дабро, прыгажосць, праўду, смеласць, працавітасць.

Вялікую ролю ў далучэнні дзяцей да народнай культуры займаюць народныя святы і традыцыі, у якіх адлюстроўваюцца назапашаныя стагоддзямі танчэйшыя назіранні  за характэрнымі асаблівасцямі пор года, зменамі надвор’я, паводзінамі птушак, насякомых, раслін, звязаныя з працай і рознымі бакамі грамадскага жыцця чалавека.

Вельмі важна пазнаёміць дзяцей з народным дэкаратыўным роспісам,  здольным зацікавіць дзяцей  нацыянальным выяўленчым мастацтвам.

Метад праектаў адзін з перспектыўных метадаў, якія спрыяюць вырашэнню праблемы патрыятычнага выхавання, які развівае пазнавальны інтарэс і фарміруе навыкі супрацоўніцтва. Асноўная яго мэта – развіццё свабоднай творчай асобы дзіцяці, магчымасць адчуць сябе даследчыкам, аб’яднаць дзяцей, бацькоў. У групах мэтазгодна распрацаваць такія педагагічныя праекты як: «Мая  вёска», «Дзень маці» і «Дзень Перамогі». Метад праектаў эфектыўны ва ўсіх узроставых групах.

Выкарыстанне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій – актуальны і эфектыўны сродак  патрыятычнага выхавання дашкольнікаў. Інфармацыйна-камунікацыйныя тэхналогіі выкарыстоўваюцца  пры разглядзе  нагляднага  матэрыялу, праглядзе мультымедыйных прэзентацый, мультфільмаў, праслухоўванні песень і вершаў і інш.

Выкарыстоўваючы прапанаваныя формы і метады патрыятычнага выхавання, неабходна паказаць дзецям прыгажосць свайго роднага краю, пазнаёміць  з талентам беларускага народа, навучыць дзяцей любіць свой горад і сваю краіну  і ганарыцца тым, што яны жывуць у такой цудоўнай краіне, як Беларусь.

Патрыятызм – гэта пачуццё любові да Радзімы. Духоўны, творчы патрыятызм трэба прывіваць з ранняга дзяцінства. Але падобна любому іншаму пачуццю, патрыятызм жыве самастойна і перажываецца індывідуальна. Ён прама звязаны з асабістай духоўнасцю чалавека, яе глыбінёй. Таму, не будучы патрыётам сам, педагог не зможа і ў дзіцяці абудзіць пачуццё любові да Радзімы. Менавіта абудзіць, а не навязаць, так як у аснове патрыятызму ляжыць духоўнае самавызначэнне.

"Роля сям'і ў выхаванні патрыятычных пачуццяў у дзяцей дашкольнага ўзросту"

Безумоўна, аснова выхавання чалавека закладваецца ў сям'і. Патрыятычнае выхаванне, цікавасць да духоўнага пачатку нашага жыцця таксама павінны пачынацца ў сям'і. Але ўмоў для гэтага сёння, на жаль, мала. І справа тут не ў адсутнасці ў бацькоў часу для педагагічных гутарак са сваімі дзецьмі, а ў нашым жаданні ахаваць іх ад цяжкіх задач, працы, духоўных высілкаў. Кожная сям'я - гэта свой замкнёны свет і сваё жыццё, свае радасці і смутку, клопаты і традыцыі, свой побыт. .

У сучаснай сям'і вялікую частку часу дзіця мае зносіны з мамай. Менавіта з ёй складаюцца даверныя адносіны, абмяркоўваюцца трывогі, пытанні, патрэбы. Аднак для дзяцей не менш важна і зносіны з татам. Чым часцей бацька мае зносіны з дзіцем, тым больш цеснымі становяцца эмацыйныя сувязі, а чым раней бацька далучаецца да догляду за малым, тым мацней і глыбей яго бацькоўскія пачуцці.

Устаноўлена, што ў сем'ях, у якіх бацькі марнуюць шмат часу на размовы, гульні з дзецьмі, дзеці лепш развіваюцца. Аднак даказана, што дзеці, пазбаўленыя магчымасці мець зносіны з бацькамі або з адным з іх, валодаюць падвышанай адчувальнасцю, маюць цяжкасці ў наладжванні кантактаў з аднагодкамі. Сур'ёзную небяспеку для развіцця дзіцяці ўяўляе адсутнасць эмоцый, ласкі, цеплыні пры хай нават і паўнавартасным задавальненні яго фізіялагічных патрэбаў. Толькі сталыя зносіны бацькоў з дзіцем спрыяе ўсталяванню глыбокіх эмацыйных сувязяў, нараджае ўзаемную радасць.

Выхаванне дзяцей у любові і павазе да бацькоў, шанаванні продкаў - адна з вядучых ідэй педагогікі. Іншая ідэя - гадаваць будучага сем'яніна з малых гадоў шляхам фарміравання станоўчых маральных якасцяў (працавітасці, памяркоўнасці, падатлівасці, стараннасці, сціпласці, сумленнасці).

Спецыяльныя сацыялагічныя і псіхолага-педагагічныя даследаванні паказалі, што сям'я і дзіцячы сад, маючы свае асаблівыя функцыі, не могуць замяніць адзін аднаго і павінны ўзаемадзейнічаць ў імя паўнавартаснага развіцця дзіцяці.

Рэкамендацыі для бацькоў.

Калі ў дзяцінстве дзіця адчуваў пачуццё жалю да іншага чалавека, радасць ад добрага ўчынку, гонар за сваіх бацькоў, захапленне ад судотыку з выдатным подзвігам, ён набыў эмацыйны вопыт. Тым самым будуць пабудаваны шляху для асацыяцый эмацыйнага характару, а гэта з'яўляецца асновай, падмуркам больш глыбокіх пачуццяў, умовай паўнавартаснага развіцця чалавека.

• Выхаванне маленькага патрыёта пачынаецца з самага блізкага для яго - роднай хаты, вуліцы, дзе ён жыве, дзіцячага саду.
• Звяртайце ўвагу дзіцяці на прыгажосць роднага горада
• У час прагулкі раскажыце, што знаходзіцца на вашай вуліцы, пагаворыце пра значэнне кожнага аб'екта.
• Дайце ўяўленне аб рабоце грамадскіх устаноў: пошты, крамы, бібліятэкі і г.д. Паназірайце за працай супрацоўнікаў гэтых устаноў, адзначце каштоўнасць іх працы.
• Разам з дзіцем прымайце ўдзел у працы па добраўпарадкаванні і азеляненні свайго двара.
• Пашырайце уласны кругагляд
• Вучыце дзіцяці правільна ацэньваць свае ўчынкі і ўчынкі іншых людзей.
• Чытайце яму кнігі пра радзіму, яе героях, пра традыцыі, культуры свайго народа
• Заахвочвайце дзіцяці за імкненне падтрымліваць парадак, прыкладныя паводзіны ў грамадскіх месцах.

"Вывучаем родную мову"

ВЕЛЬМІ ВАЖНА навучыць сённяшніх дзяцей з павагай ставіцца да беларускай мовы, а таксама бегла на ёй размаўляць. Яны мала чуюць родную мову ў шырокім ужытку, а таму маюць бедны слоўнікавы запас, іх маўленне знаходзіцца пад уплывам рускай мовы. Хоць наша ўстанова i з’яўляецца рускамоўнай, але мы шмат увагi ўдзяляем развiццю менавіта беларускага маўлення дзяцей.

Увесці рускамоўных дзяцей у атмасферу жывога беларускага слова, далучыць іх да багацця роднай мовы, адчуць яе прыгажосць, мелодыку, своеасаблівасць нам дазваляюць фальклорныя і лепшыя класічныя творы для маленькіх дзяцей: калыханкі, забаўлянкі, песенькі, казкі, вершы і інш. Гэта робіцца з мэтай развіцця першапачатковых навыкаў разу- мення мовы, умення паўтараць за выхавальнікам і па меры магчымасці самастойна ўзнаўляць узоры беларускага маўлення (асобныя словы, кароткія забаўлянкі, песенькі, лічылкі і г.д.), што служыць фарміраванню ў іх пачуццёвай асновы руска-беларускага двухмоўя.

Фарміраванне гутарковага беларускага маўлення з дзецьмi мы вядзём па наступных на- прамках:

развіццё маўлення ў працэсе штодзённых узаемаадносінаў выхавальніка з дзецьмі ў роз- ных відах дзейнасці;

заняткi па развіццi беларускага маўлення;

самастойная маўленчая дзейнасць дзяцей.

Так, пры навучаннi дашкольнікаў малодшага ўзросту выхавальнiкi асаблiвую ўвагу ўдзяляюць рэпрадуктыўнаму беларускаму маўленню (завучванне і ўзнаўленне кароткіх паэтыч- ных твораў), з дзецьмі сярэдняга ўзросту ажыццяўляюць навучанне прадуктыўнаму маўленню, г.зн. уменню будаваць самастойныя па змесце і форме выказванні на беларускай мове (расказванне па карціне, пра цацку або прадмет, з асабістага вопыту). У адпаведнасці з вучэбнай праграмай з дзецьмi сярэдняга i старэйшага ўзросту адзін раз на тыдні праводзім заняткі па развіцці беларускага маўлення, на якіх выхавальнікі актыўна выкарыстоўваюць ды- дактычныя і народныя гульні, малыя формы фальклору, народныя казкі, апавяданні, вершы, загадкі і паданні, інсцэніруюць казкі, вершы і г.д.

Пачынаем размаўляць па-беларуску!

Ветлівасць

Ветлівымі словамі дарослыя і дзеці карыстаюцца амаль штодня. Давайце праверым свае веды і пакажам прыклад ветлівых паводзін дзецям:

Дзякуем

Сардэчна дзякую! Я ўдзячны (удзячна) Вам! Дзякуй за дапамогу! Дзякуй за ўсё!

Просім прабачэння

Прабачце, калі ласка! Я прашу прабачэння! Вельмі шкадую, што нарабіў Вам клопату. Не сярдуйце, так атрымалася. Даруйце, мне вельмі непрыемна.

Радуемся

Вельмі добра! Цудоўна! Выдатна! Вось здорава! Якое шчасце! Вось гэта навіна! Мне вельмі прыемна! Я задаволены (задаволена)! Вы мяне ўзрадавалі! Мне гэта даспадобы! Гэта самая шчаслівая хвіліна ў маім жыцці! Я вельмі рады (рада)!

Жадаем

Жадаю шчасця! Каб Вы здаровы былі і радаваліся! Хай Вас Бог беражэ! Хай Вам шчасціць! Хай будуць здаровы Вашы родныя! Расці дужы (дужая) ды вялікі (вялікая)! Хай здзейсняцца ўсе спадзяванні! Бывайце здаровы, жывіце багата! Добрай дарогі! Хай усё будзе добра! Хай Вам лёс не здрадзіць!

Імёны

Для бацькоў імя сына ці дачкі — самае пяшчотнае і мілагучнае. Кожнае дзіця любіць, каб да яго звярталіся неяк асабліва. Камусьці падабаюцца памяншальныя ласкавыя формы імя, камусьці — толькі поўныя. Дзецям будзе цікава на некалькі хвілін акунуцца ў мінулае нашай краіны і даведацца, якія імёны існавалі раней на Беларусі.

Грамадзянска-патрыятычнае выхаванне дашкольнікаў праз супрацоўніцтва з бацькамі.

Пракаповіч Алена Мікалаеўна,

настаўнік-дэфектолаг першай катэгорыі

    Гістарычна склалася так, што любоў да Радзімы ва ўсе часы ў нашай дзяржаве была рысай нацыянальнага характару. Але ў апошні час усё найбольш прыкметнай стала страта традыцыйнай патрыятычнай свядомасці. У сувязі з гэтым відавочная актуальнасць вырашэння праблем маральнага і патрыятычнага выхавання дзяцей, пачынаючы з дашкольнага ўзросту.

Праблема грамадзянска-патрыятычнага выхавання дзяцей становіцца адной з актуальных. Разам з тым яна набывае новыя характарыстыкі і адпаведна новыя падыходы да яе вырашэння як састаўной часткі цэласнага працэсу сацыяльнай адаптацыі, жыццёвага вызначэння і станаўлення асобы. Менавіта ў дашкольным узросце фарміруюцца асноўныя маральныя якасці дзіцяці. У сувязі з гэтым перад педагогамі сучаснай установы дашкольнай адукацыі стаяць задачы фарміравання ў дзяцей грамадзянскасці, пачуцця любві і гонару за сваю Радзіму праз пабудову аптымальнай педагагічнай сістэмы, накіраванай на фарміраванне грамадзянска-патрыятычных якасцей дашкольнікаў.

У наш час, у перыяд нестабільнасці ў грамадстве, узнікла неабходнасць вярнуцца да лепшых традыцый нашага народа, да яго векавых каранёў, да такіх вечных паняццяў як род, сваяцтва, Радзіма. У сувязі з гэтым пачынаючы з дашкольнага ўзросту неабходна фарміраваць у дзяцей высокія маральныя і маральна-псіхалагічныя якасці, сярод якіх важнае значэнне мае патрыятызм.

Паняцце патрыятызм шматграннае. Гэта і пачуццё любві да Радзімы. Паняцце «Радзіма» уключае ў сябе ўсе ўмовы жыцця: тэрыторыю, клімат, прыроду, арганізацыю грамадскага жыцця, асаблівасці мовы і побыту. Быць патрыётам - гэта значыць адчуваць сябе неад'емнай часткай Айчыны. Гэтае складанае пачуццё ўзнікае яшчэ ў дзяцінстве, калі закладваюцца асновы каштоўнасных адносін да навакольнага свету.

Але падобна любому іншаму пачуццю, патрыятызм здабываецца самастойна і перажываецца індывідуальна. Ён напрамую звязаны з духоўнасцю чалавека, яе глыбінёй. Таму, не будучы патрыётам сам, педагог не зможа і ў дзіцяці абудзіць пачуццё любві да Радзімы. Менавіта абудзіць, а не навязаць, бо ў аснове патрыятызму ляжыць духоўнае самавызначэнне.

Жыццё вучыць: добрыя дзеці вырастаюць толькі там, дзе ёсць каго “прыняць за ўзоры” у працы, вучобе, у побыце і ў грамадскім жыцці. І тут асаблівая размова аб сям’і. Яна – галоўны выхавальнік дзіцяці. Менавіта ў ёй ад старэйшых да малодшых, ад бацькоў да дзяцей перадаюцца веды, традыцыі, асновы, выспяваюць патрыятычныя пачуцці.

У выхаваўчым працэсе нашага дзіцячага сада  патрыятычнага выхаванне ажыццяўляецца па напрамках: духоўна-маральнае, сацыяльнае, эстэтычнае, краязнаўчае, працоўнае, інтэлектуальнае.

Для рэалізацыі гэтых напрамкаў неабходна сістэмная работа  ў цесным супрацоўніцтве з бацькамі. Зыходзячы з гэтага дадзеная работа ўключае цэлы комплекс задач:

- выхаванне ў дзіцяці любові і прыхільнасці да сваёй сям'і, дзіцячага сада, вёскі, аграгарадка;

- выхаванне павагі да працы;

- развіццё цікавасці да беларускіх традыцый і промыслаў;

- фарміраванне элементарных ведаў аб правах чалавека;

- пашырэнне ўяўленняў аб гарадах Беларусі;

- знаёмства дзяцей з сімваламі дзяржавы (герб, сцяг, гімн);

- развіццё пачуцця адказнасці і гонару за дасягненні краіны;

-фарміраванне асноў экалагічнай культуры, гуманнага стаўлення да ўсяго жывога праз знаёмства з прыродай роднага краю;

- фарміраванне талерантнасці, пачуцця павагі да іншых народаў, іх традыцый.

Гэтыя задачы вырашаюцца ва ўсіх відах дзіцячай дзейнасці: на занятках, у гульнях, у працы, у побыце.

Старадаўняя мудрасць нагадвае нам: «Чалавек, які не ведае свайго мінулага, не ведае нічога». Без ведання сваіх каранёў, традыцый свайго народа нельга выхаваць паўнавартаснага чалавека, які любіць сваіх бацькоў, сваю хату, сваю краіну, з павагай які адносіцца да іншых народаў.

Стаўленне чалавека як грамадзяніна павінна пачынацца з яго малой Радзімы. У першую чаргу трэба пачынаць  са стаўлення да сям'і, да самых блізкіх людзей – да маці, бацькі, бабулі, дзядулі. Гэта карані, якія злучаюць яго з роднай хатай і найблізкім асяроддзем. Пачуццё Радзімы пачынаецца з захаплення тым, што бачыць перад сабой дзіця, чуму ён дзівіцца і што выклікае водгук у яго душы.

І хоць многія ўражанні яшчэ не ўсвядомлены ім глыбока, але прапушчаныя праз дзіцячае выхаванне, яны іграюць вялікую ролю ў стаўленні асобы патрыёта.

У кожнага народа свае казкі, і ўсе яны перадаюць ад пакалення да пакалення асноўныя маральныя каштоўнасці: дабро, сяброўства, узаемадапамогу, працавітасць. Неабходна шырока выкарыстоўваць усе віды фальклору (казкі, песенкі, прыказкі, прымаўкі, карагоды і г. д.). У вуснай народнай творчасці як нідзе захаваліся асаблівасці рысаў беларускага характару, уласцівыя яму маральныя каштоўнасці, уяўленне аб дабрыні, прыгажосці, праўдзе, адвазе, працавітасці, вернасці.

Знаёмячы дзяцей з прымаўкамі, загадкамі, прыказкамі, казкамі, мы тым самым далучаем іх да агульначалавечых маральных каштоўнасцей. У беларускім фальклоры нейкім асаблівым чынам спалучаецца слова, музычны рытм, напеўнасць. Адрасаваныя дзецям пацешкі, прымаўкі, гучаць як ласкавая гаворка, выказваючы клопат, пяшчоту, веру ў паспяховую будучыню. У прыказках і прымаўках трапна ацэньваюцца розныя жыццёвыя пазіцыі, высмейваюцца недахопы, усхваляюцца станоўчыя якасці людзей. Адмысловае месца ў творах народнай творчасці займаюць паважлівыя адносіны да працы, захапленне майстэрствам чалавечых рук. Дзякуючы гэтаму, фальклор з'яўляецца найбагацейшай крыніцай патрыятычнага выхавання.

Немалае значэнне для выхавання ў дзяцей цікавасці і любові да роднага краю мае найбліжэйшае асяроддзе. Паступова дзіця знаёміцца ​​з дзіцячым садам, сваёй вуліцай, вёскай, а потым і з краінай, яе сталіцай і сімваламі.

Вялікае месца ў далучэнні дзяцей да народнай культуры павінны займаць народныя святы і традыцыі. У іх адлюстроўваюцца назапашаныя стагоддзямі назіранні за характэрнымі асаблівасцямі пор года, здзіўленнямі надвор'я, паводзінамі птушак, насякомых, раслін. Прычым гэтыя назіранні непасрэдна звязаны з працай і рознымі бакамі грамадскага жыцця чалавека ва ўсіх іх цэласнасці і разнастайнасці.

   Вялікае значэнне мае прыклад дарослых, асабліва  блізкіх людзей. На канкрэтных фактах іх жыцця старэйшых членаў сям'і (дзядуляў і бабуль, удзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, іх франтавых і працоўных подзвігаў) прывіваюцца дзецям такія важныя паняцці, як “доўг перад Радзімай”, “любоў да Айчыны”, “нянавісць да ворага”, “працоўны подзвіг” і г. д. Перадаць эстафету памяці, паказаць  дашкольніку веліч і самаадданасць подзвіга людзей, якія заваявалі Перамогу, - адна з задач патрыятычнага выхавання, якую рашаюць педагогі нашага дзіцячага сада і бацькі. У выкананні гэтай задачы неабходна іх цеснае супрацоўніцтва.

   Важна падвесці дзіця да разумення, што мы перамаглі таму, што любім сваю Айчыну, Беларусь шануе сваіх герояў, якія аддалі жыццё за шчасце людзей. Іх імёны ўвекавечаны ў назвах гарадоў, вуліц, плошчаў, у іх гонар узведзены помнікі.

Калектыў нашага дзіцячага сада праводзіць вялікую работу па азнаямленні дашкольнікаў з гераічным мінулым Радзімы. Штогод праводзіцца месячнік ваенна-патрыятычнага выхавання, у час якога арганізуецца:

- фотавыстава “Мой тата - абаронца Айчыны”;

- заняткі “Героі вайны - нашы землякі”;

- афармленне віншавальных паштовак для ветэранаў вайны;

- заняткі, гутаркі;

- ранішнік “Дзень Перамогі”;

- экскурсіі з ускладаннем кветак да помніка загінуўшым воінам – землякам агр. Дубна;

-сустрэчы з мясцовай паэтэсай Вербік Галінай Аляксееўнай.

   З  мэтай умацавання супрацоўніцтва з бацькамі па фарміраванні грамадзянска-патрыятычнага выхавання дашкольнікаў мы распрацавалі “Маршрут  гістарычнай памяці”. На занятках дзеці атрымалі пэўныя ўяўленні пра падзеі Вялікай Айчыннай вайны, якія пасля засвойваліся імі з дапамогай пошукавай дзейнасці, у выніку чаго выхаванцы атрымалі ўяўленні аб мужнасці, высакароднасці, гуманізме нашых воінаў.

   Адмысловую значнасць пры рашэнні задач патрыятычнага выхавання мае цесны кантакт з сям'ёй выхаванцаў. Бацькі аказваюць вялікую дапамогу, актыўна ўдзельнічаюць у жыцці дзіцячага сада, выяўляючы выдумку, фантазію. З іх удзелам праводзяцца выставы малюнкаў, вырабаў, фотаздымкаў.    Больш за ўсё бацькі маюць магчымасць быць разам з дзецьмі, вядома, у выхадныя дні. У гэтыя дні мы адпраўляемся на экскурсіі, падарожжы.

   Наведваем музей мясцовай сярэдняй школы, дзе выхаванцы з найжывейшай цікавасцю слухаюць аповед экскурсавода, разглядваюць пажаўцеўшыя выразкі з газет ваеннай пары, пісьмы – франтавыя трохвугольнікі, фотаздымкі воінаў Дубна, экспанаты. І гаворыць гэта аб тым, што ўсе гэтыя рэліквіі павінны загаварыць у поўны голас усюды. Гэта будзе голас за мір, чыстае неба над галавой.

 Адпраўляемся ў паход да мемарыяла “Смуткуючая маці” у в. Княжаводцы.

Дапамога бацькоў або сумесная дзейнасць выклікае ў дзяцей пачуццё гонару, спрыяе развіццю эмоцый дзіцяці, яго сацыяльнай успрымальнасці.

У выніку  сумеснай працы  па грамадзянска-патрыятычным выхаванні быў створаны цікавы наглядны матэрыял:

-“Арнамент – узор беларускай душы” (дыдактычныя гульні);

-“Бабуліна скарбонка”, “Казкі” (мясцовы беларускі народны фальклор);

-“Раслінны свет Беларусі”, “Жывёльны свет Беларусі”, “Прыгажосць роднай прыроды ў розныя поры года” (наглядны матэрыял);

-“Яго імем названа вуліца” (альбом, вуліца Хадзько у агр. Харціца);

“Мая малая Радзіма” (матэрыялы аб славутасцях агр. Дубна);

-“Каб жыла культура продкаў” (зборнік беларускіх народных святаў, традыцый, абрадаў);

-“Дзецям аб Вялікай Айчыннай вайне” (альбомы);

-“Дзяржаўная сімволіка Рэспублікі Беларусь” (альбом).

Паступова, дзякуючы сістэматычнай, мэтанакіраванай працы дашкольнікі далучаюцца да таго, што дапаможа ім стаць людзьмі адказнымі, з актыўнай жыццёвай пазіцыяй, якія адчуваюць дачыненне да роднага краю, яго гісторыі, традыцый, якія паважаюць Беларусь, дасягненні свайго народа, любяць сваю сям'ю, гатовыя да выканання сваіх грамадзянскіх абавязкаў.

Грамадзянска-патрыятычнае выхаванне моладзі...

Казкі беларускія                               

 http://kazki.by/category/kazki/books/page/2 

Народныя казкі для дзетак ад ЮНІСЕФ 

 http://kazki.unicef.by

  Сайт "Вясёлка" вершы для дзяцей   http://vyaselka.ru